تاریخ‌گذاری احادیث تفسیری آیه 15 سوره احقاف و نقش غلات در آن بر اساس کاربست معیارهای نقد محتوایی احادیث

فهم روشمند آیات قرآن کریم در گرو توجه به قرینه است؛ یکی از قرائن فهم و تفسیر آیات قرآن کریم، احادیث تفسیری م یباشد. از موجبات آسیب دیدگی این دست از روایات ورود غالیان با شیوه هایی چون درج در متون، تدلیس سندی و متنی و انگیزه های سیاسی بوده است. یکی از بسترهایی که غالیان برای نشر اندیشه های خود مناسب دیده اند روایات مربوط به امام حسین (ع) و واقعه عاشورا است که در ذیل آیه 15 سوره احقاف نقل شده است. نظر به ای نکه ابتدای آیه با خطاب عام آغاز شده ولی در ادامه، هم سویی خطاب تغییر نموده و با ضمیر مفرد، از یک فرد شاخص، سخن گفته میشود که مادرش، با کراهت، وی را بارداری نموده و با کراهت، وضع حمل نموده که در برخی از روایات یافت شده، آن مادر، حضرت فاطمه (س) و آن فرد،امام حسین (ع) معرفی شده این مهم را در این پژوهش ایجاد نمود که با استفاده از روش تاریخ گذاری سندی و متنی به نقد و ارزیابی این روایات پرداخته شود. حاصل این پژوهش نشان میدهد که این روایات علاوه بر ضعف از نظر سند دارای بخش مدرج در محتوا است که ناشی از رسوبات اندیشه های غالیانه است.

application of criteria for the critique of interpretive hadiths for clarifying of the role of exaggerators in the dating of hadith in the verse 15 of surah al-ahqaf

the sayings of the infallible imams (a.s.) along with the qur’an are one of the most important sources for explaining religion. in most of the time, they are in oral form and sometimes in written form. in the last towqi from the holy district of imam zaman (as) to ali ibn muhammad samuri (the last special deputy), the issue of seeing and observing last imam after the death of the last special deputy has been raised. due to the importance of this issue in towqi, there have been different interpretations of it, which in some cases have caused damage or caused overdo and underdo in the field of mahdism. this paper facouse on validation of towqi and detailed examination of the concept of “al-mushahadah” and the possibility of meeting of imam in the age of absenteeism. in order to understand the mentioned towqi accurately, firstly, the validity of towqi through using the science of rijal and dariah al-hadith will be checked. then, the meaning of the word “al-mushahadah” will be investigated by using dictionaries. after mentioning possible meanings, such as “meeting by choice and desire” and also, “special representation and embassy in the era of great absence”, it was determined that the meaning of “special embassy” is considered in this hadith. then, by examining the hadith family, the meaning of “certain observation” will be clear. it means “a bilateral meeting with the will and discretion of the parties. so, in the towqi of hazrat, this type of special observation or the claim of a special embassy has been denied. also, the hadiths of the meeting of promised mahdi (a.s.), implies that he can visit people as a one-side visit of his behalf and without the claim of special embassy.