بررسی کیفیت افتراق روایات مکان و سبب نزول سوره‌ی انسان در تفاسیر الدرّ المنثور و نور الثقلین

افتراق‌ روایات مکان و سبب نزول سوره‌ی انسان، شکاف تفسیری را بین پژوهشگران فریقین ایجاد کرده و آنان را به انفعال و عدم استفاده از روایات یکدیگر واداشته است. تفسیرپژوهان برای تشخیص درستی و صحت روایات مربوط به این سوره به بررسی‌های متعدد سندی و متنی اقدام کرده‌اند. با این وجود، این سوال مطرح می‌شود که چه روشی برای ارائه تفسیری مطابق با واقع در جهت تشخیص کیفیت افتراق مناسب است. در این مقاله با مقایسه روش‌های مختلف، روش مقایسه و تحلیل روایات به عنوان یکی از روش‌های مناسب برای تشخیص کیفیت افتراق و ارائه تفسیری مطابق با واقع انتخاب شد. از این‌رو، این نوشتار در مقام چنین رویکردی، به دنبال مهمترین تفاسیر ماثور فریقین، نور الثقلین و الدرّ المنثور بوده است تا زمینه‌ی بهره‌برداری بیشتر از تفاسیر روایی شیعه و اهل سنت را فراهم کند. با بررسی‌های انجام شده چنین به نظر می‌رسد که افتراقی از نوع تعارض در روایات کتاب الدرّ المنثور مطرح بوده، چنانکه روایات نور الثقلین همسو با یک طرف قضیه است، اما پس از حل این مسئله در کتاب الدرّ المنثور، نتیجه‌ی آن هم‌راستا با روایات نور الثقلین خواهد بود. این تحقیق به اشتراک در باب مکان و سبب نزول در دو تفسیر معتقد است و روایات نزول این سوره در مکه را بر اساس جو سیاسی و فشارهای حاکم بر راوی می‌داند. تفاوت سبب‌های نزول ارائه شده نیز از باب بیان مصادیق آیه، تسامح در لفظ نزول و هم‌زمانی و هم‌راهی اصحاب با پیامبر (ص) در هنگام نزول آیات است.

The Quality Review on the Differentiation in the Narrative of the Place and the Occasions of Revelation in Surah “alInsaan” in the Interpretations alDur alManthour and Nur alThaqalain

The distinction between the narratives of the place and the occasion of revelation of surah “AlInsan” has created an interpretative gap between the researchers of the twosects and caused them to pass through and avoid using each other’s narratives. To recognize correctness and authenticity of its narratives, interpretationresearchers have conducted numerous text and documentary studies. However, the question arises that “which method is appropriate to provide an interpretation that is consistent with reality in order to determine the quality of the distinction?” In this paper, by comparing different methods, the method of comparing and analyzing narratives was chosen as one of the suitable way to determine the quality of differentiation and providing a consistent interpretation. Hence, in order to benefit from narratives interpretation of Shia and Sunni, this paper by this approach, follow the most important interpretations of the two sects, Nur AlThaqalain and AlDur AlManthour. According to the studies, it seems that a different kind of conflict has been mentioned in the narratives of AlDur AlMansthour, as the narratives of Nur AlThaqalain are in line with one of them; but after solving this problem in the book of AlDur AlManthour, the result is in line with the Nur AlThaqalin’s narratives. This research believe that there is sharing in the place and occasions of revelation in these two interpretations, and argue that the narratives of the revelation of this surah in Mecca is based on the political condition and the pressures on narrator. The difference in the occasions of revelation is also caused by the expression of the examples of the verses, toleration in the word “revelation” and coincidence and the companionship of the companions with the Prophet (PBUH) during the revelation of the verses.