ارزیابی دیدگاه رونالد باکلی در مشابهت‌سنجی ریخت‌شناسی قصه‌های پریان و احادیث امامیه

نظریه ریخت‌شناسی پراپ، الگویی کارآمد در تحلیل داستان‌ها محسوب می‌شود که در پی کشف نظام حاکم بر ساختار زبانِ حکایات است. این الگو بر آن است تا ثابت کند قصه‌ها با وجود اختلاف‌ها از ساختاری واحد تبعیت می‌کنند. فولکلورشناسان الگوی پراپ را در سایر فرهنگ‌ها به مثابه خوانشی علمی کارآمد دانسته و بر توصیف قصص بر پایه توجه به کنش‌ها و خویش‌کاری‌ها تاکید ورزیده‌اند. هم‌سازواری دین و قصه موجب شد، برخی دانشوران به تحلیل ساختاری داستان‌های دینی بپردازند. از جمله ایشان، رونالد باکلی است که الگوی ریخت‌شناسی را در «مجموعه روایی تقابل امام صادق(ع) با منصور عباسی»، با تحلیلی ساختارگرایانه مطابقت می‌دهد. حاصل پژوهش وی هم‌گون‌پنداری ساختار و محتوای احادیث با قصه‌های پریان بوده، که باتوجه به شاخصه‌های «افسانه‌ها» در فرهنگ عامه، گزاره «تنزل‌دهی منزلت احادیث تا حدّ افسانه‌های خیالی» را به اذهان متبادر می‌سازد. نتیجه ثانویه این دیدگاه نیز باورمندی به عدم اصالت احادیث و وجود پدیده جعل در آن‌ها را به دست می‌دهد. پژوهش حاضر ضمن بررسی و نقد این انگاره بر مبنای روش کتابخانه‌ای در گردآوری داده‌ها، میزان بازتاب الگوی ریخت‌شناسی را در این مجموعه روایی سنجیده، به مطابقت‌ها و تفاوت‌ها توجه می‌دهد و در نتیجه خوانش باکلی از تحلیل ریختاری احادیث امامیه را مردود دانسته است.

Evaluating Ronald Buckley’s View on the Morphological Similarity of Fairy Folktales and Imami Hadiths

Propp’s Morphological Theory is an efficient model in the analysis of stories. It seeks to discover the system that governs the structure of the language of anecdotes. This model aims to prove that the stories follow a single structure, despite their inner differences. Folklore scholars have considered Propp’s model in other cultures as an efficient scientific reading and have emphasized the description of stories based on attention to actions and practices. The harmony of religion and story led some scholars to analyze the structure of religious stories. Amongst is Ronald Buckley, who reconciles the morphological model in the «Narrative Collection of the Confrontation of Imam Sadiq (AS) with Mansour Abbasi», through a structuralism analysis. The result of his research is the homogeneity of the structure and content of hadiths with fairy tales, which, considering the characteristics of «myths» in popular culture, evokes the proposition of «degrading the status of hadiths to imaginary myths». The secondary consequence of this view is the belief in the nonauthenticity of the hadiths and the existence of the phenomenon of forgery in them. The present study, while examining and criticizing this idea based on the library method in data collection, measures the reflection of the morphological pattern in this set of narratives, pays attention to the correspondences and differences, and as a result rejects Buckley’s reading of the morphological analysis of Imami hadiths.