اقتصاد دانش‌بنیان، راه برون رفت از اقتصاد وابسته به نفت ؛ الگو و راه‌کارها

اقتصاد جمهوری اسلامی ایران در موقعیت گذار از اقتصاد سنتی به اقتصاد جدید قرار دارد و براساس شرایط خاص خود الگوی بومی مناسبی را برای خود دنبال می‌کند؛ از این‌رو کشور به‌دنبال راه حلی است که ضمن مقابله با فشارها و تحریم‌های اقتصادی به رشد و پیشرفت خود نیز ادامه دهد. براساس منظومه فکری رهبر معظم انقلاب اسلامی، پیروی از الگوی علمی و بومی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی، عامل پیروزی کشور در جنگ اقتصادی تحمیلی است. برهمین‎اساس مقاله حاضر با هدف تبیین اقتصاد دانش‌بنیان و الگوی مناسب آن و ارایه راهکارهای اجرایی برای سرلوحه قرارگرفتن آنها توسط مسئولین و ارگآنها، انجام گرفت. در این تحقیق پس از گردآوری نظرات مقام‌معظم‌رهبری و سایر منابع دینی و اسلامی و سایر منابع علمی و اسناد بالادستی با یک رویکرد آمیخته با تحلیل آماری نظرات نمونه 240نفره متخصصین اقتصادی، با استفاده از معادلات ساختاری الگوی اقتصاد دانش‌بنیان شامل «ملزومات»، «کنشگران»، «زیرساخت‌ها»، «ارکان(هسته) اصلی» احصا شده‌است که ارکان اصلی با بار عاملی84/0 بیشترین اثر را در اقتصاد دانش‌بنیان خواهد داشت؛ بنابراین به متولیان و تصمیم‌گیرندگان توصیه می‌شود به‌منظور دانش‌بنیان کردن امور و بهره‌برداری موثر از دانش و رهایی از اقتصاد نفتی، ضمن توجه به سایر مولفه‌ها ،تمرکز خود را به این ارکان اصلی معطوف کنند.

The KnowledgeBased Economy of the Way Out of the OilDependent Economy; A Model and Solutions

According to the intellectual system of Iran’s Supreme Leader, following a scientific and localized model can help the country conquer the imposed economic war.Accordingly,the present research aims to explain a knowledgebased economy and an appropriate model, along with providing executive strategies to be followed by authorities and organizations.Theresearch has presented amodel for a knowledgebased economy by collecting the viewpoints of the Supreme Leader and other religious and Islamic resources and scientific references.A mixed approach was used by statistical analysis of asample of 240economic experts using structural equations.The main factors included (1)requirements, (2)activists,(3)infrastructures, and(4)main pillars(cores).The requirements included directors, goals, fundamentals and strong value bases, culture creation.and supportive culture,changing paradigms and strategic approaches,a strong and continuous relationship between universities,institutions,and industry, and creating a competitive environment and valuing competitiveness.Moreover,activists consisted of knowledgerelated or learning individuals, knowledgeoriented and learning family,informative and knowledgeoriented society, knowledgebased and entrepreneur universities and research institutions, knowledgebased and entrepreneur government.The infrastructures also included a flexible andknowledgebased economic motivation regime and institutional system, information and communication technology(ICT), knowledge firms.and knowledgebased organizations,knowledge industries.and knowledgebased industries,and growth centers,and science.and technology parks.and cities.The main pillars also included knowledge management, science, technology,study,and research and development(R&D)management, human resource development.and education,learning.and being learner,innovation,and entrepreneurship.The results indicated that the main pillars,having a factor loading of 0.84,had the most impact on the knowledgebased economy.Therefore,authorities and decisionmakers are recommended to focus on these main pillars,while paying attention to other factors,to make the systems more economicbased and to exploit knowledge effectively and to get rid of the oilbased economy.