زمینه‌های اثرگذاری قصه‌های قرآنی در تحول اجتماعی با رویکرد رفتارگرایی اجتماعی

بر مبنای نظریه رفتارگرایی اجتماعی، قصه های قرآنی در تغییر رفتار و تحول جامعه موثر بوده و تلمیح به گزارش های تاریخی سلف می تواند زمینه تامین هدف رشدی دوره های مختلف نزول را تامین کند. در این جستار دور ه های نزول قرآن به پنج دوره رشد پنهانی، استقرار دین، حضور علنی مسلمین، تشکیل و توسعه جامعه اسلامی و دوره تثبیت دین تقسیم بندی شده و  با روش توصیفی – تحلیلی، قصص قرآن به عنوان یکی از مولفه های تاثیر گذار در تحول تدریجی اجتماع عصر نزول مورد بررسی قرار می گیرد. به نظر می رسد موضوع این آیات در دوره اول در راستای دلگرمی پیامبر(ص) و بیان تکراری بودن تکذیب انبیاء در مکاتب گذشته می باشد. دوره دوم نزول قرآن بیشترین نمود قصص قرآنی است که این مولفه با استناد به تقسیم بندی آیه 29 سوره فتح نقش موازرتی و معاضدتی در راستای هدف استحکام دین را داشته است. در دوره سوم با شروع حضور علنی پیامبر(ص) در جامعه ی اکثراً مشرک، شاهد نگاه ویژه حمایتی خداوند در راستای اقتدار آفرینی انبیاء هستیم. در دوره چهارم از عنصر داستان در تبیین بهتر فروع دین و تشویق مسلمین به جهاد استفاده شده و نهایتاً در دوره پنجم سعی در آماده سازی جامعه برای دوران پس از رسالت و جلوگیری از انحراف در قالب داستان شده است.

the fields of influence of quranic stories in social transformation with the approach of social behaviorism

abstractbased on the theory of social behaviorism, qur’anic stories play a significant role in changing behavior and transforming society. additionally, referencing historical accounts of predecessors can provide a foundation for understanding the growth objectives during different periods of revelation. this research categorizes the periods of qur’anic revelation into five phases: hidden growth, establishment of religion, public presence of muslims, formation and development of islamic society, and consolidation of religion. using descriptive-analytical methods, this study examines the qur’anic stories as influential factors in the gradual transformation of society during the period of revelation.in the first period, the verses focus on encouraging the prophet (pbuh) and reiterating the denial of previous prophets. the second period is marked by the prominence of qur’anic stories, which, according to verse 29 of surah fatah, play a complementary and supportive role in strengthening the religion. in the third period, as the prophet (pbuh) begins to publicly engage with a predominantly polytheistic society, we observe god’s special support in establishing the authority of the prophets.during the fourth period, storytelling is employed to clarify the branches of religion and motivate muslims towards jihad. finally, in the fifth period, efforts are made to prepare society for the post-mission era and to prevent deviations through the use of stories.