رابطه تربیت الهی با حیات اجتماعی از دیدگاه علامه طباطبایی

دریافت مراحل تربیت الهی انسان، مستلزم یک انسان شناسی عمیق قرآنی است و از بهترین آیاتی که می‌تواند این غرض را حاصل نماید، آیات خلافت آدم (علیه السلام) و هبوط او به زمین است؛ چه اینکه بر اساس برخی از منابع اسلامی، هبوط او از بهشت برزخی به حیات دنیوی، سرنوشتی قطعی بوده که از سوی خداوند برای او رقم خورده و این امر محتوم، در واقع جزئی از فرایند آفرینش و تکامل معنوی اوست که هیچ مفرّی از آن وجود نداشته است. مقاله پیش رو، با روش توصیفی - تحلیلی، در اندیشه‌های علامه طباطبایی (ره) در صدد پاسخ به این پرسش مهم است که در مقام تربیت انسان، چه رابطه‌ای میان خلافت الهی با هبوط انسان به عالَم کثرات دنیایی وجود دارد؟ به اعتقاد نگارندگان این مقاله، توجه بی نظیر و اختصاصی اسلام به بودن در «اجتماع» از یک سو، و نیل به اوج «کمال» انسان یعنی «توحید» از سوی دیگر، ارکان یک حقیقت واحده اند؛ چه اینکه بر پایه ادله قرآنی بالاترین مرتبه توحید، در متن اجتماع تبلور می یابد و تا انسان در جریان حیات اجتماعی مبتنی بر توحید ناب قرار نگیرد، به کمال نهایی خود نخواهد رسید.

the relationship between divine education and social life from allameh tabatabai’s point of view

understanding the levels of human divine education, requires a deep qur’anic anthropology, and one of the best verses that can achieve this purpose is the verses about the caliphate of adam and his descent. according to some islamic sources, his descent from the paradise to the worldly life was a certain fate that was set for him by god, and this certain fate was actually a part of the process of his creation and evolution. this article, with a descriptive-analytical method, in the thoughts of allameh tabataba’i, answers this important question: what is the relationship between the divine caliphate and the descent of adam into a world full of pluralities? the authors of this article believe that islam’s unique and specific attention to being in society on the one hand, and reaching the ultimate perfection of human - the highest level of monotheism - on the other hand, are the pillars of a single truth. based on quranic evidence, the highest level of monotheism is achieved within the society, and as long as man is not placed in social life based on monotheism, he will not reach his ultimate perfection.