معناشناسی «رحمت» و نقش تربیتی آن در حوزه اجتماعی از دیدگاه آیا ت و روایات

پیچیدگی نظام اجتماعی انسان و مسائل و مشکلات متعددی که بهزیستی اجتماعی را تهدید می نماید، امر مدیریت اجتماع را بسیار سخت نموده است. از آنجا که وضع قانون به تنهایی قدرت حل و فصل تمامی مسائل اجتماعی را ندارد، دین اسلام مجموعه‌ای از آموزه‌های اخلاقی را نیز به کار گرفته است. شناخت درست این آموزه‌ها امری مشکل بوده و نیازمند مقدماتی است. شناخت دقیق از مفهوم واژگان کلیدی، یکی از مهمترین بایسته‌ها فهم و کاربست درست و حداکثری آموزه دینی است. ه «رحمت» یکی از این دست واژگان است. هدف پژوهش حاضر، پاسخ به این دو پرسش اساسی است: مفهوم دقیق واژه «رحمت» در حوزه روابط اجتماعی چیست؟ آثار تربیتی «رحمت» در روابط اجتماعی چیست؟ در پاسخ به این دو سوال، با روش مطالعه کیفی از نوع توصیفی تحلیلی، آیات و روایات مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. ابتدا مفهوم «رحمت» درحوزه روابط اجتماعی واکاوی گردیده است. مطابق یافته‏های پژوهش، واژه «رحمت» صرفا به انفعالات درونی انسان همچون مهربانی و دلسوزی و ترحم محدود نشده بلکه شامل اقدام ایثارگرانه و بدون چشمداشت در جهت جبران نقص و ضعف مرحوم نیز می‌شود. همچنین وجود رحمت در روابط اجتماعی آثار تربیتی‌ای به دنبال دارد که تاثیر شگرفی بر بهزیستی اجتماعی خواهد داشت. این آثار عبارتند از: انعطافپذیری در زندگی جمعی؛ توسعه روابط و همبستگی اجتماعی؛ گسترش گذشت، تغافل و استغفار؛ ایجاد حس مسئولیت‌پذیری نسبت به جامعه؛ برقراری امنیت کامل در روابط؛ برآورده شدن حداکثری نیازها؛ عدم چمشداشت در ایصال رحمت و در نهایت زمینه‌ساز رشد فردی و اجتماعی.

the semantics of mercy and its educational role in the social field from the perspective of verses and traditions

the complexity of the human social system and the numerous issues and problems that threaten social well being have made it very difficult to manage society. islam religion has also used a set of moral teachings. accurate understanding of the concept of key words is one of the most important requirements for understanding and applying religious teachings correctly. &mercy& is one such word. the aim of the current research is to answer these two basic questions: what is the exact meaning of the word &mercy& in the field of social relations? what are the educational effects of &mercy& in social relations? in response to these two questions, the verses and narrations have been examined and analyzed with the descriptive analytical qualitative study method. first, the concept of &mercy& has been analyzed in the field of social relations. according to the findings of the research, the word &mercy& is not only limited to human inner actions such as kindness, compassion, and pity, but also includes selfless and selfless actions to compensate for the shortcomings and weaknesses of the deceased. also, the presence of mercy in social relationships has educational effects that will have a tremendous impact on social well being. these works include: flexibility in collective life; development of relationships and social solidarity; spreading forgiveness, forgiveness and forgiveness; creating a sense of responsibility towards society; establishing complete security in relationships; maximum fulfillment of needs; lack of patience in delivering mercy and ultimately the basis for personal and social growth.