بررسی زبان شناختی تشبیهات تربیتی در داستان های قرآنی (با تکیه بر رویکرد استعاره ساختاری لیکاف و جانسون)

نظریۀ استعاره‌‌های مفهومی یکی از بنیادی‌ترین مفاهیم در حوزۀ علوم شناختی است که با استفاده از آن قادر به درک مفاهیم انتزاعی هستیم. بر اساس این نظریه که برای نخستین بار توسط لیکاف و جانسون در سال1980معرّفی شد، استعاره فقط یک پدیدۀ زبانی نیست، بلکه برخاسته از نظام مفهومی ذهن انسان است و ساختار و درک افراد را شکل می‌دهد. به دلیل ماهیت انتزاعی مفاهیم دینی، ضرورت درک استعاری در این حوزه‌ها بیشتر از سایر حوزه‌ها احساس می‌شود. از این‌رو، پژوهش حاضر به بررسی تشبیهات تربیتی در قرآن کریم بر اساس رویکرد ‌استعاره ساختاری می‌پردازد. بدین صورت که از میان «44» تشبیه قرآنی، «15» تشبیه که بر اساس رویکرد شناختی استعارۀ ساختاری در داستان‌های قرآن کریم قابل بررسی بودند، با استفاده از روش توصیفی– تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته‌اند و سپس به منظور نشان دادن چگونگی عملکرد استعارۀ ساختاری آیات به صورت طرح‌واره‌های مبدا و مقصد ترسیم شده‌اند. نتایج، اثبات کننده آن است که استعاره ساختاری با برقرار کردن ارتباط بین جنبۀ انتزاعی تشبیه و جنبۀ ملموس آن توانسته است مفاهیم انتزاعی را براساس مفاهیم ملموس، ترسیم و درک آن را برای مردم میسّر کند. در تشبیهات تربیتی قرآن کریم، معمولاً قلمروهای مقصد، انتزاعی‌تر و قلمروهای مبدا، مفاهیمی ملموس‌تر هستند، بنابراین زبان، ما را قادر می‌سازد که در ذهن خویش مفاهیم انتزاعی را بر اساس مفاهیم ملموس درک کنیم.

The Linguistic Study of Educational Similes in QuranicStories: Based on Lakoff and Johnson's Structural Metaphor Approach

The theory of conceptual metaphors is one of the fundamental concepts in the field of cognitive sciences that we can use to understand abstract concepts. The theory was first introduced by Lakoff and Johnson in 1980, as stated by this theory, metaphor is not just a linguistic phenomenon, but arises from the conceptual system of the human mind and shapes the structure and perception of individuals. Due to the abstract nature of religious concepts, the need for metaphorical understanding in these areas is felt more than in other areas. Therefore, the present study examines educational similes in the Holy Quran based on the structural metaphor approach. Thus, only 15 similes out of the 44 Quranic similes that could be examined based on the cognitive approach of structural metaphor in the Holy Quran's stories have been analyzed using the descriptiveanalytical method. Then to show how the structural metaphor of the verses works, they are drawn in the form of source and target schema. The results show that structural metaphor, via establishing a connection between the abstract aspect of the simile and its concrete aspect makes it possible to draw and understand abstract concepts according to the concrete concepts. Generally, in the educational similes of the Holy Qur'an, the target domains are more abstract than the source domains. Subsequently, language enables us to understand abstract concepts in our minds based on concrete concepts