واکاوی کنش های گفتاری در تبیین آموزه‌های تربیتی دعای مکارم‌الاخلاق

دعای مکارم الاخلاق از جمله ادعیۀ اخلاقی و تربیتی منقول از امام سجاد(ع) است که علاوه بر معارف والا از ساختار ِزبانی منسجمی نیز برخوردار است. از آنجا که نظریۀ کنش‌گفتاری جنبۀ مهمی از کاربردشناسی زبان و به مثابه حلقه رابطی است که نظریه‌های انتزاعی زبان‌شناسی را با واقعیت عینی است پیوند می دهد، لذا واکاوی کنش‌های گفتاری این دعا به عنوان متن فاخر دینی، زوایای ناپیدا و ابعاد مختلف اخلاقی و تربیتی آن را آشکارتر می‌سازد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و بر اساس نظریه کنش گفتاری جان سرل به این نتایج دست یافت که از میان کنش‌های گفتاری پنج‌گانه، کنش‌های گفتاری «ترغیبی»، «اظهاری»، «عاطفی» و نیز «تعهّدی» با هدف مشخصی در شکل‌دهی به اسلوب دعا نقش دارند. در این میان، کنش «ترغیبی» که ساختار اصلی دعا را شکل می‌دهد در قالب درخواست‌هایی برای نیل به وضعیت مطلوب است. کنش‌های ترغیبی که در فرازهایی با کنش‌های «عاطفی» و یا «اظهاری» ترکیب می‌شوند در فرایند تربیت فردی و اجتماعی انسان، به مثابه الگویی تلّقی می‌شوند که مبتنی بر کرامت بخشی به انسان است.

Analysis of of the Speech act in explaining the educational teachings of the prayer of Makarem AlAkhlaq

The prayer of Makarem alAkhlaq is one of the moral and educational prayers narrated by Imam Sajjad (AS). This prayer, in addition to the sublime teachings, also has a coherent linguistic structure. Since the theory of speech act is an important aspect of the pragmatics of language and as a link between abstract theories of linguistics and objective reality. Therefore, the analysis speech act of this prayer as a glorious religious text reveals its invisible and various moral and educational dimensions. This research with descriptiveanalytical method and based on John Searle's theory of speech act reached the results that among the five speech actions, »Directives act «, » Representatives act «, »Expressives act «and »commitment« speech actions with a specific purpose in shaping They play a role in the style of prayer. The act of »Directives act « that forms the main structure of prayer is in the form of requests to achieve the desired situation. Directives act that are combined in phrases with » Expressives act « or» Representatives act « actions in human individual and social education, is like a model based on human dignity.