مفهوم‌‌شناسی تحولی نسبت عقل و قلب تعالیم قرآن کریم

ارتباط ساحت‌های عاطفی و شناختی انسان همواره یکی از پرسش‌های مهم در حوزه‌ی انسان‌‌شناسی بوده است. در بخش اول این مقاله دو مفهوم عقل و قلببه مثابه دو مفهوم محوری در انسان‌‌شناسی تحولی اسلامی به ترتیب براساس انگاره‌ی «ربط» و «وحدت» توضیح داده شده‌اند. در بخش دوم مقاله سه نسبت «ظرفیت» «برابری» و «فعالیت» در رابطه‌ی بین عقل و قلب تحلیل شده است. در پایان، با بررسی حالات قلب، یک رابطه چرخشیصعودی در محور حیات قلب و یک رابطه چرخشینزولی در محور ممات قلب بر اساس نقش عقلانیت و جهلانیت تبیین شده است که بر اساس آن روشن می‌شود که چگونه درجات متعالی‌‌تر در حالات قلب متضمن ظهور سطح بالاتری از عقلانیت می‌باشد و بالعکس. بنابراین شدت تعقل به مثابه برقرار کننده «ربط» شدیدتر بین باور‌های و واقعیت از سویی و انقیاد عواطف و عمل در شناخت‌ها از سوی دیگر منجر به ارتقاء مرتبه قلب خواهد شد. علاوه بر این به هم پیوستگی میان حالات قلبی و مراتب عقلانیت در انگاره اسلامی حاکی از آن است که شناخت و عمل به شناخت، در انقیاد حالات عاطفی انسان قرار دارد.

An Introduction to the Model of Human Development, Based on the Conceptual Recognizing of the Relation between the Reason and the Heartin the Teachings of the Holy Quran

One of the most important debates in anthropology is the relation between emotional and cognitional aspect of human. In this article, in the first part, I try to explain the concept of the reason and the heartas two central concept in Islamic developmental anthropology Focusing on correlation and unity. In the second part, I try to illuminate relations between the reason and the heart as reviewing the receptacle, the equivalent and the activity. In The end, focusing on Heart states, I present a model in which Live heart and Dead heart is explained based on reasoning and ignorance in order to explain that how the higher levels of the heart require the higher levels of the reason and the inverse. Therefore, the intensity of reasoning as establishing a more relevant relationship between beliefs and reality, and the subjection of emotions and action in cognition, on the other hand, will lead to the improvement of the degree of the heart. In addition, the correlation between the states of heart and the degree of rationality in the Islamic approach suggests that knowledge and practice of knowledge are in the subordination of human emotional states.