تاثیر نقطه نظر شریک موسسه حسابرسی از احتمال تقلب و جهت‌گیری تردیدگرایانه حسابرسان بر تردید حرفه‌ای حسابرسان

تردید حرفه‌ ای نوعی نگرش دربرگیرنده ذهنی پرسشگر است که باعث هوشیاری نسبت به شرایطی می‌شود که نشان‌دهنده تقلب، سوگیری مدیریت و ناسازگاری بین شواهد است. سطح مناسبی از تردید حرفه‌ای برای یک حسابرسی با کیفیت بالا ضروری است، برای این منظور، پژوهش حاضر با چشم‌انداز بهبود تردید حرفه‌ای حسابرسان به بررسی تاثیر نقطه نظر شریک موسسه حسابرسی از احتمال تقلب و جهت‌گیری تردیدگرایانه حسابرسان بر سطح تردید حرفه‌ای در قضاوت‌های حسابرسان پرداخته است. در همین راستا، نقطه نظر شریک موسسه حسابرسی از احتمال تقلب در سه سطح (بیان دیدگاه شریک موسسه حسابرسی، بیان دیدگاه مدیر شرکت مورد رسیدگی و بیان نکردن هیچ دیدگاهی) و جهت‌گیری تردیدگرایانه حسابرس در دو سطح (جهت‌گیری بیرونی نسبت به صحت اظهارات مدیر شرکت مورد رسیدگی و یا جهت‌گیری درونی نسبت به صحت فرآیندهای قضاوت حسابرس) مورد دستکاری قرار گرفت تا اثر آن‌ها بر تردید حرفه‌ای حسابرسان مورد بررسی قرار گیرد. در پژوهش حاضر یک مطالعه آزمایشی به منظور بررسی تاثیر نقطه نظر شریک موسسه حسابرسی از احتمال تقلب و جهت‌گیری تردیدگرایانه حسابرسان بر سطح تردید حرفه‌ای در قضاوت‌های حسابرسان انجام گرفت. نمونه آماری پژوهش شامل 185 حسابرس شاغل در سازمان حسابرسی و موسسات حسابرسی معتمد بورس اوراق بهادار در سال 1402 است که با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. تحلیل داده‌ها و بررسی فرضیه‌ها با استفاده از نرم افزار spss، آزمون تحلیل واریانس و مقایسه میانگین انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد، هنگامی که شریک موسسه حسابرسی، دیدگاه مدیر شرکت مورد رسیدگی را در خصوص پایین بودن احتمال تقلب بیان می‌کند در مقایسه با زمانی که دیدگاه خود (شریک موسسه حسابرسی) یا زمانی که هیچ دیدگاهی را بیان نمی‌کند، حسابرسان سطوح بالاتری از تردید حرفه‌ای را نشان می‌دهند. همچنین مشخص شد که تاکید بر جهت‌گیری تردیدگرایانه درونی برای افزایش تردید حرفه‌ای در قضاوت‌های حسابرسی موثرتر از تاکید بر جهت‌گیری تردیدگرایانه بیرونی نیست.

the effect of partner communications of fraud likelihood and skeptical orientation on auditors’ professional skepticism

professional skepticism is an attitude that includes a questioning mind that makes to be alert to conditions indicating fraud, management bias, and inconsistencies across evidence. an appropriate level of professional skepticism is essential to a high-quality audit, for this purpose, this paper aims to investigate the effect of partner communication of fraud likelihood and skeptical orientation on the level of professional skepticism in auditor judgments. this study examines the effect on professional skepticism of the partner’s communication on the likelihood of fraud (making their own view known, making management’s view known or not making any view known) and the skeptical orientation being encouraged (outward orientation towards the veracity of management representations and/or inward towards the fallibility of the auditor’s judgment processes). the statistical sample consisted of 185 auditors working in trusted audit institutions of tehran securities & exchange organization in 2023 who were selected by convenience sampling. to investigate hypotheses and analyze data, an analysis of variance and the spss software were used. results indicate that auditors exhibit higher levels of professional skepticism when the partner expresses management’s view, rather than their own view or no view, that there is a low likelihood of fraud. also finding indicates emphasizing an inward skeptical orientation was not found to be more effective in encouraging professional skepticism in audit judgments than emphasizing an outward skeptical orientation.