نقش حسابداری ذهنی در رفتار مالیاتی خویش فرمایان (مورد مطالعه: مودیان حقیقی استان فارس)

بخش مشاغل یکی از بخش‌های تامین‌کننده مالیات است که به دلیل اهمیت و گستردگی می‌تواند سهم زیادی در تامین درآمدهای مالیاتی دولت داشته باشد. هدف این پژوهش بررسی نقش حسابداری ذهنی در رفتار مالیاتی خویش‌فرمایان است. این پژوهش از نوع پژوهش‌های پیمایشی است و جامعه آماری پژوهش را مودیان حقیقی استان فارس در سال 1398 تشکیل می‌دهند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌ها با استفاده از نمونه‌ای شامل 184 مودی حقیقی و با بهره‌گیری از نرم‌افزار r بیانگر این است که خویش‌فرمایان در استفاده از حسابداری ذهنی و محاسبات مربوط به مالیات با یکدیگر متفاوت هستند؛ از این رو، مالیات‌دهندگان حقیقی را می‌توان به دو گروه تفکیک‌کنندگان و یکپارچه‌کنندگان تقسیم کرد. همچنین نتایج بیانگر این است که بین حسابداری ذهنی مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده تفاوت معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر، مالیات‌دهندگان با احتمال بیشتری برای مالیات بر ارزش افزوده، نسبت به مالیات بر درآمد، حساب ذهنی جداگانه در نظر می‌گیرند. افزون بر این، رابطه مثبتی بین دانش مالیاتی و استفاده از حسابداری ذهنی و همچنین بین حسابداری ذهنی و تمکین مالیاتی وجود دارد. با توجه به نتایج بدست آمده، در راستای تامین درآمدهای مالیاتی دولت، توجه به عواملی مانند ارتقای دانش مالیاتی مودیان حقیقی که می‌تواند بر حسابداری ذهنی و تفکیک ذهنی مالیات قابل پرداخت از درآمد توسط آنها تاثیرگذار باشد، حائز اهمیت ویژه‌ای است.

The Role of Mental Accounting in Self-employed Business Owners' Tax Behavior (Case Study: Self-employed Taxpayers of Fars Province)

The business income tax is major source of tax revenues due to its importance and size. The purpose of this research is to investigate the role of mental accounting in shaping tax behavior of selfemployed taxpayers. This is a survey research and the statistical population is comprised of individual taxpayers in Fars province in 2019. Hypothesis testing using R based on a sample of 184 small business owners revealed that selfemployed taxpayers vary in how they use mental accounting and do tax calculations. They can be divided into segregators and integrators. Furthermore, the results revealed a significant difference between mental accounting of income tax and valueadded tax (VAT). Taxpayers are more likely to segregate their mental accounts for VAT than they do for income tax. In addition, there is a positive relationship between tax knowledge and using mental accounting and a positive relationship between mental accounting and tax compliance. Therefore, it is important for the government to promote small business owners rsquo; knowledge that can influence their mental accounting and, in turn, their tax compliance.