اثربخشی برنامه توانبخشی شناختی مبتنی بر حافظه فعال بر درک زمان در کودکان دارای اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی

مقدمه: اختلال نقص‌توجه/ بیش‌فعالی از شایع‌ترین اختلالات عصب روانشناختی دوران کودکی است. این اختلال کودکان مبتلا را در معرض مشکلات زیادی در حوزه کارکردهای اجرایی از جمله نقص ادراک زمان قرار می‌دهد. هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی توانبخشی شناختی مبتنی بر حافظه فعال بر ادراک زمان کودکان دارای اختلال نقص‌توجه/ بیش‌فعالی بود. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و ازلحاظ روش گردآوری داده‌ها، نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون/ پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه‌ی آماری پژوهش شامل کلیه کودکان مراجعه کننده به مرکز مشاوره دانشگاه علم و هنر استان یزد که دارای ویژگی‌های اختلال نقص‌توجه/ بیش‌فعالی بودند که از بین آنها 30 نفر به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه ازمایش و گواه قرار گرفتند. آزمون رایانه‌ای ادراک زمان به عنوان پیش‌آزمون در مورد همه افراد اجرا شد. افراد گروه آزمایش 10 جلسه، یک بار در هفته و هر جلسه به مدت 45 دقیقه تحت درمان توانبخشی شناختی مبتنی بر حافظه‌ی فعال قرار گرفتند و گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماند. بعد از جلسات درمانیپس ازمون اجرا شد. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی(میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی(تحلیل کوواریانس) تحلیل شدند.یافته‌ها:نتایج ازمون تجزیه و تحلیل کوواریانس نشان داد پس از حذف اثر پیش آزمون بین نمرات پس ازمون در  گروه آزمایش و گواه در متغیرهای براورد زمان، بازتولید زمان و تولید زمان تفاوت معنادار وجود دارد(p<0/001). نتیجه‌گیری بنابراین توانبخشی شناختی مبتنی بر حافظه فعال باعث بهبود ادراک زمان و زیر مقیاسهای مربوط به آن یعنی تولید زمان، بازتولید آن و براورد زمان در کودکان دارای اختلال نقص توجه بیش فعالی می شود. با توجه به نتایج پژوهش حاضر استفاده از این روش درمانی به متخصصان در این زمینه توصیه می شود.

the effectiveness of cognitive rehabilitation based on active memory- program on perception of time in children with adhd

introduction: attention deficit/hyperactivity disorder is one of the most common neuropsychological disorders in childhood. this disorder exposes affected children to many problems in the area of ​​executive functions, including impaired perception of time. the aim of this study was to evaluate the effectiveness of cognitive rehabilitation based on working memory on time perception of children with attention deficit/hyperactivity disorder. method: the present study was quasi-experimental with pre-test / post-test design with a control group. the statistical population of the study included all children referred to the counseling center of science and arts university who had the characteristics of attention deficit/hyperactivity disorder, 30 children were selected by available sampling and randomly divided into two groups of experimental and control were located. the computer-time perception test was performed as a pre-test on all individuals the experimental group underwent cognitive rehabilitation based on working memory for 10 sessions once a week for 45 minutes per session, and the control group remained on the waiting list. the test was performed after the therapy sessions. data were analyzed using descriptive statistics (mean and standard deviation) and inferential statistics (analysis of ancova). results: the results of analysis of covariance showed that after eliminating the effect of pre-test between post-test scores in the experimental and control groups in variables there is a significant difference in time estimation, time reproduction and time production (p<0.001). conclusion:therefore, cognitive rehabilitation based on working memory improves the perception of time and its related subscales, ie time production, reproduction and time estimation in children with attention deficit hyperactivity disorder. according to the results of the present study, the use of this treatment method is recommended to experts in this field.