بررسی تاثیر تکالیف توانبخشی شناختی مبتنی بر رایانه (رحا) بر فرآیندهای شناختی کودکان دارای نقص در کارکردهای اجرایی

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تدوین برنامه توانبخشی مبتنی بر رایانه و بررسی اثربخشی آن بر حافظه فعال، توجه و بازداری پاسخ در کودکان با ضعف کارکردهای اجرایی انجام شده است. روش: روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه انتظار بوده است. جامعه آماری شامل23 کودک واجد شرایط، به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش و انتظار قرار گرفتند. در همین راستا، در گام نخست به شناسایی نیازها و مولفه‌های برنامه توانبخشی شناختی به مطالعه و مرور نظامدار پژوهش های موجود پرداخته و در نهایت براساس مبانی نظری و پژوهشی موجود، اقدام به طراحی یک برنامه توانبخشی شناختی رایانه‌ای گردید. به منظور بررسی نشانه‌های ضعف کارکردهای اجرایی از پرسشنامه درجه بندی رفتاری و کارکردهای اجرایی(بریف-فرم والد)، جهت سنجش حافظه فعال برای کودکان از آزمون(حافبک) و برای سنجش توجه دیداری، شنیداری و بازداری پاسخ(iva-2) استفاده گردید. دانش‌آموزان به مدت 18 جلسه(45 دقیقه) تحت مداخله قرار گرفتند و گروه انتظار هیچ آموزشی دریافت نکردند. داده‌های حاصل از این پژوهش با روش تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته‌های حاصل از تحلیل داده‌ها پس از حذف اثر پیش آزمون حاکی از اثربخشی برنامه توانبخشی رایانه‌ای بر عملکرد حافظه فعال، توجه و توجه مستمر بوده است(p≤0/05). با این وجود نتایج تحلیل کواریانس تفاوت معناداری را در آزمون بازداری پاسخ نشان نداده است(p≤0/05). نتیجه گیری: به طور کلی، می توان نتیجه گرفت که توانبخشی شناختی رایانه‌ای به عنوان یک روش مکمل درمانی در کنار سایر درمان‌ها، در مداخلات مرسوم جهت ارتقاء کارکردهای اجرایی مورد استفاده قرار گیرد.

The Effect of Computerized Cognitive Rehabilitation Tasks (RAHA) on Cognitive Processes in Children with Executive Dysfunction

Aim: This study was to development and efficacy of Working Memory, Attention and Inhibition in children with executive dysfunction. Method: In this semi-experimental study(pretest-posttest with control group) design, 23 students with Executive dysfunction were selected using the non-random purposive sampling method and randomly divided into the experimental and control groups. In order to identify the needs and components of the Cognitive Rehabilitation Program, systematic review of the existing research was carried out and finally, based on the existing theoretical and research foundations of the computerized Cognitive Rehabilitation Program. The executive function training program was performed in 18 sessions(45 minutes) using the computerize training program in the experimental group. Behavior Rating Inventory of Executive Function(BRIEF–P) was used to assess executive dysfunction, the HAFBAK Tests were used to assess the working memory and using the IVA-2 test for assess attention. Also, analysis of covariance was used to examine the effectiveness of intervention. Results: The results showed that after the intervention program, the improvement working memory and attention(P<0/05). Instead, no significant differences were observed in inhibition between the two groups after the intervention(P<0/05). Conclusion: Therefore, computerized cognitive rehabilitation, as a complementary therapeutic approach along with other therapies, can be used in conventional interventions to enhance executive functions.