بررسی حجم آب آبیاری کاربردی و بهره‌وری آب در باغ‏ های گیلاس استان خراسان رضوی

هدف اصلی از اجرای این پروژه، اندازه‌گیری حجم آب آبیاری کاربردی، عملکرد و بهره‌وری آب در باغ‌های گیلاس تحت مدیریت باغداران در استان خراسان رضوی است. باغ‌های آزمایشی طوری انتخاب شدند که عوامل مختلف از جمله روش آبیاری، بافت خاک و کیفیت آب آبیاری کاربردی را پوشش دهند. در کل استان جمعا 43 باغ گیلاس در دشت‌های مشهد- چنارن، طرقبه - شاندیز و نیشابور انتخاب شدند. باغ‌های منتخب در سال 1400 مورد پایش و ارزیابی زراعی و آبی قرار گرفتند. برداشت اطلاعات از باغ‌های منتخب با مراجعۀ حضوری به باغ‌ها، تکمیل پرسشنامه، نمونه‌برداری از خاک و منبع آبی باغ‌ها، ثبت برنامۀ آبیاری و اندازه‌گیری دبی منبع آب صورت گرفت. نیاز آبی گیلاس در مناطق مختلف محاسبه و با حجم آب آبیاری کاربردی باغداران مقایسه شد. نتایج تحقیق نشان داد که دامنۀ تغییرات مقدار آب آبیاری کاربردی در باغ‌های گیلاس استان بین 6200 تا 10000 مترمکعب بر هکتار و متوسط حجم آب آبیاری کاربردی در باغ‌ها برابر 7799 مترمکعب بر هکتار است. دامنۀ تغییرات عملکرد گیلاس نیز  بین 5167 تا 12117 کیلوگرم بر هکتار متغیر است و متوسط عملکرد محصول برابر 7049 کیلوگرم بر هکتار به دست آمد. دامنۀ تغییرات بهره‌وری آب در باغ های گیلاس بین 0/691 تا 1/568 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب و متوسط آن برابر با  0/907 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب محاسبه شد. میانگین بهره وری آب در دو روش آبیاری سطحی و قطره ای به ترتیب برابر 0/813 و 0/972 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب به دست آمد که نشان می‌دهد با تغییر روش آبیاری از سطحی به قطره‌ای، بهره وری آب در باغ‌های گیلاس استان حدود 20 درصد قابل افزایش است.

investigating the volume of applied irrigation water and water productivity in cherry orchards of razavi khorasan province, iran

razavi khorasan province is one of khorasan provinces in northeastern of iran, the center of this province is mashhad. the area of this province is 118854 square kilometers. due to having high evaporation potential and low rainfall, mostly associated with inappropriate distribution, this region is among the dry and semi-arid regions of our country, so that water is considered the most important factor limiting the development of agriculture. nowadays, limitations in water resources has made it necessary to create ways to increase water productivity. this is a proof of the importance of careful planning and finding the use of different irrigation methods to increase water productivity in agricultural activities. reviewing the sources indicated that the volume of water used in the cherry orchards varied in different regions and with different irrigation systems. this research aims to measure the volume of applied water, the yield, and the productivity of cherry under the management of farmers in three plains: mashhad - chenaran, torghabe - shandiz, and nyshabor, and to compare the volume of applied water with the volume of water requirement of cherry mentioned in the national document and calculated by penman- monteith method using meteorological data.methodologythis project was carried out in the field in order to determine the optimum water requirement of cherry in the orchards under the management of farmers during one cropping season (2021). three plains: mashhad - chenaran, torghabe – shandiz, and nyshabor were selected in razavi khorasan province, these plains have the largest area under cherry cultivation in the province. based on the data required to implement the project, a questionnaire containing necessary information and logical conclusion was prepared. the required data of the selected farms in each plain were either measured or gained through interviews with the farmer or were calculated and completed according to the data obtained. the measurements were carried out in type of water source, irrigation network, irrigation method, and water source discharge.