اثر سامانه آبیاری قطره‌ای نواری بر مدیریت مصرف آب در کانون‌ های اصلی تولید خربزه در کشور

با توجه به محدودیت منابع آب در تولید محصولات کشاورزی و ضرورت ارتقا و بهبود بهره وری آب در کشاورزی و جایگاه تولید خربزه در کشور، بررسی حجم آب کاربردی (آب آبیاری+ بارش موثر) در تولید این محصول ضروری است. به‌ منظور تعیین حجم آب کاربردی، عملکرد و بهره‌وری آب در تولید خربزه با مدیریت زارعین در استان‌های خراسان رضوی، فارس، خوزستان، سمنان و سیستان و بلوچستان در سال زراعی (1399- 1398)، تعداد 138 مزرعه خربزه انتخاب و حجم آب داده شده توسط کشاورزان اندازه‌گیری شد. اثر سامانه‌های آبیاری قطره‌ای نواری بر مدیریت مصرف آب برای خربزه در کشور بررسی شد. نتایج نشان داد تفاوت عملکرد، حجم آب کاربردی و شاخص بهره‌وری آب برای تولید خربزه در استان‌های منتخب معنی‌دار بود. میانگین‌ وزنی عملکرد، حجم آب کاربردی و بهره‌وری آب کاربردی خربزه در کشور، به‌ترتیب برابر 24962 کیلوگرم در هکتار، 7117 مترمکعب ‌در ‌هکتار و 3/4 کیلوگرم بر مترمکعب بدست آمد. حجم کل آب آبیاری برای تولید خربزه در کشور برابر 570/8 میلیون مترمکعب برآورد شد. در این پژوهش میانگین عملکرد خربزه در سامانه آبیاری سطحی با روش جویچه‌ای و قطره‌ای نواری به‌ترتیب 20954 و 24500 کیلوگرم در هکتار برآورد شد. میانگین حجم آب کاربردی در روش آبیاری جویچه‌ای و قطره‌ای هم به‌ترتیب 7940 و 6073 متر مکعب در هکتار بدست آمد. میانگین حجم آب کاربردی در روش آبیاری قطره‌ای نسبت به حجم آب کاربردی در روش جویچه‌ای 23/5 درصد کاهش داشت. میانگین بهره‌وری آب در روش‌های آبیاری جویچه‌ای و قطره‌ای به‌ترتیب 3 و 4/3 کیلوگرم بر متر مکعب در هکتار شد. استفاده از سامانه‌های آبیاری قطره‌ای نواری برای زراعت خربزه در کشور می‌تواند سبب افزایش بهره‌وری آب و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی شود. هرچند مدیریت بهره‌برداری از این سامانه‌ها در کشور تا سطح مطلوب، فاصله نسبتا زیادی دارد.

the effect of drip irrigation system (tape) on water consumption management in the main centers of melon production in the country

melon, with the scientific name cucumis melon l, is an annual plant belonging to the cucurbitaceae family (mas, 1986). melon is one of the most important products, which is rich in absorbable vitamins and minerals needed by the human body. according to the statistics of the world food organization (fao), iran with the production of 1731 thousand tons of melons in 2018, was the third producer after china (with the production of 12727 thousand tons) and turkey (with the production of 1754 thousand tons), and the countries of india, kazakhstan and america are ranked 4th to 6th in the world with 1231, 894 and 872 thousand tons respectively. improving water productivity in crop production is necessary due to limited water resources in iran. according to the surveys conducted on the volume of irrigation water (water applied) or the water given by farmers to melon cultivation, there are no accurate and reliable statistics in the country, and no relatively accurate measurement or estimation has been done in the country. on the other, melon cultivation is  important in iran, so it is necessary to study the volume of applied water in production of this product. in iran, development of pressurized irrigation systems has been one of the main programs in developing agricultural sector in the past few decades. assessing the effects of these systems can be important in increasing of water ues management, national policies and planning. in this article, based on the field data of the research, it is tried to explain the amount of water used and water productivity of melons in the country and the effect of irrigation management (traditional and modern) on the amount of water given to melons.methodologyin order to determine the volume of water used, yield and water productivity of melon crop with the management of farmers in khorasan razavi, fars, khuzestan, semnan and sistan and baluchestan provinces in calendar year of 2020, 138 melon farms were selected.