تحلیل انتشار گازهای گلخانه‌ای در پیاده سازی و بهره برداری سامانه‌های آبیاری قطره‌ای (مطالعه موردی: استان قزوین)

سامانه های آبیاری تحت فشار ابزارهایی کارآمد در بهبود بهره وری آب کشاورزی محسوب می‌شوند. افزایش بازده آبیاری منجر به صرفه ‌جویی در آب کار بردی و افزایش بهره‌وری آب می شود اما اجرا و بهره‌برداری از سامانه های آبیاری تحت فشار مستلزم تامین انرژی، ادوات و لوازم مرتبط است که انتشار گاز های گلخانه ای را به‌دنبال خواهد داشت. در این زمینه، یکی از عوامل موثر در تخریب محیط زیست، گرمایش جهانی ناشی از انتشار گاز دی اکسید کربن است. در پژوهش حاضر، 17 طرح سامانۀ آبیاری قطره ای اجرا شده در سال‏ های 1399-1388 در سطح استان قزوین (برای باغ های پسته، سیب، انگور، هلو و گلابی) به صورت تصادفی انتخاب و از منظر جریان انرژی و انتشار گاز های گلخانه ای ارزیابی شدند. مجموع انرژی ورودی و انتشار دی اکسید کربن برای سامانۀ آبیاری قطره ای با استفاده از ضریب های معادل انرژی و ضریب انتشار دی اکسید کربن محاسبه گردید. میانگین مقادیر سالیانه مجموع انرژی مصرفی و انتشار گاز گلخانه ای دی اکسید کربن معادل در سامانه های آبیاری مورد ارزیابی به‌ ترتیب 36202/68 مگاژول بر هکتار و 1974/07 کیلوگرم بر هکتار به‌دست آمد. بیشترین سهم انرژی مصرفی و انتشار دی اکسید کربن به‌‌ترتیب با 85 و 86 درصد مربوط به مرحلۀ بهره‌برداری از ایستگاه پمپاژ بود. تولید لوازم مصرفی سامانه و حمل آن به محل اجرای پروژه به‌ترتیب 13 درصد از انرژی مصرفی و 11 درصد از انتشار دی اکسید کربن را به‌خود اختصاص داده است. با توجه به نتایج محاسبات جریان انرژی و انتشار دی اکسید کربن، با فرض مدت زمان پانزده ساله برای عمر اقتصادی و مفید سامانه‌های آبیاری قطره ای مطالعاتی، میانگین مجموع مصرف انرژی و انتشار گاز های گلخانه‌ ای ناشی از تامین لوازم، نصب سامانه و کارکرد ایستگاه پمپاژ به‌ترتیب 543/035 گیگا ژول بر هکتار و 29/611 تن گاز دی اکسید کربن معادل  بر هکتار به‌دست آمد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد فرضیات مورد استفاده در برآورد نیاز آبی گیاه ، مقدار انتشار دی اکسید کربن معادل برآوردی را تا حدود 33 درصد متاثر می‌سازد.

greenhouse gas emission analysis of drip irrigation systems (a case study: qazvin province, iran)

pressurized irrigation systems are efficient tools to improve agricultural water productivity. however, the implementation and operation of pressurized irrigation systems require energy supply, related tools, and equipment, followed by greenhouse gas emissions. in this regard, one of the factors in the degradation of the environment is the phenomenon of global warming due to carbon dioxide emissions. the country’s agricultural authorities have considered and invested in developing and implementing pressurized irrigation systems as one of the main approaches for proper water use. due to the phenomenon of global warming, the primary source of which is greenhouse gas emissions. any activity in the production of equipment, energy, and mechanization of irrigation systems leads to the production of greenhouse gases, increasing the air temperature and crop water requirements. if the irrigation systems are evaluated from an environmental point of view, air pollutants emissions can be considered an influential factor. this issue has been neglected in the country concerning systems evaluation.materials and methodsin the present study, drip irrigation systems implemented in qazvin province during 2010-2020 were randomly selected and evaluated for energy flow and greenhouse gas emissions. in this research, 17 drip irrigation systems, including pistachio, apple, peach, and nectarine crops, were randomly selected and studied in terms of energy flow and emissions of greenhouse gases. according to the energy equivalent coefficients and carbon dioxide emissions coefficient, the total input energy and carbon dioxide emissions for the drip irrigation systems were calculated.