ارزیابی طرح‌های تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری گیلان از دیدگاه بهره برداران

طرح تجهیز و نوسازی شالیزاری، یکی از طرح‌های زیربنایی در بخش کشاورزی است. این طرح که در آن شالیزارهایی که به طور سنتی کشت می‌شوند به صورت مدرن درمی آیند، به طوررسمی از سال 1374در استان گیلان آغاز شد، آخرین گزارش موسسۀ تحقیقات برنج کشور نشان می‌دهد که تاکنون بیش از 76000هکتار از شالیزارهای این استان تجهیز و نوسازی شده است. کشاورزان از بهره‌برداران این طرح هستند، از این رو دریافت نظر آنان در پرسشنامه های هدفمند می تواند به ارتقای کیفی طرح کمک کند. در این پژوهش، به منظور تجزیه و تحلیل و ارزیابی دیدگاه های کشاورزان ذی نفع در طرح تجهیز و نوسازی، 455 پرسشنامه هریک با 50 سئوال، طی سال 1390 بین آنان توزیع شد. یافته‌ها نشان می‌دهد که کشاورزان شاغل در این اراضی از نظر سنی در ردۀ مسن، از نظر سواد در ردۀ بی‌سواد، و از نظر سرانۀ مالکیت در ردۀ کشاورزان کم زمین قرار دارند. حدود 60 درصد کشاورزان، نداشتن جاده برای تردد ماشین آلات و 35 درصد از آنان مشکل آب را برای پذیرش طرح تجهیز عنوان کرده‌اند. حدود 50 درصد از کشاورزان در سال‌های اول و دوم پس از اجرای طرح در خصوص نحوۀ تامین و توزیع آب مشکل داشتند که با اقداماتی نظیر حفر چاه های کم عمق و استفاده از آب زهکش ها (به ترتیب 35 و 30 درصد) این مشکل را حل کرده اند به طوری‌ که در سال‌های سوم به بعد برای 35 درصد کشاورزان باقی مانده بود. در مورد مصرف آب در داخل مزرعه، بیش از 50 درصد کشاورزان در سال های اول و دوم در مصرف آب داخل مزارع دارای مشکل بودند. مشکل مصرف آب در مزرعه پس از اجرای طرح تجهیز، ناشی از بزرگ شدن ابعاد کرت ها و تغییر در زمان آبیاری، تغییر در دبی ورودی (هیدرومدول) و تنظیم عمق آب به دلیل مشکل تسطیح سطوح بزرگ و مدیریت توزیع آب بوده است که با حل مشکلات تسطیح کرت‌های بزرگ و تطبیق کشاورزان با شرایط پس از اجرای پروژه، مشکل مصرف آب در مزرعه به 35 درصد تقلیل یافته است. پس از اجرای طرح تجهیز و نوسازی، حدود 50 درصد از کشاورزان داخل طرح از روش آبیاری تناوبی به عنوان روش مناسب آبیاری در مزارع خود استفاده می کنند. 62 درصد از کشاورزان اعلام داشته‌اند مقدار افزایش محصول پس از اجرای طرح نسبت به حالت قبل، حداکثر 300 کیلوگرم در هکتار بوده است. حدود 78 درصد بهره برداران اعتقاد دارند که اجرای طرح تجهیز باعث سهولت برداشت محصول و خرمن کوبی آن شده است. پس از اجرای طرح، موقعیت زمین حدود 76 درصد بهره بردان جابه جا شده است که تاثیری منفی بر رضایت بهره‌برداران داشته است. به طور کلی یافته‌ها نشان می‌دهد که بیش از 75 درصد کشاورزان رضایت متوسط از اجرای طرح تجهیز و نوسازی دارند.

Evaluation of Land Consolidation and onFarm Improvement Projects of Paddy Fields in Guilan Province from the Farmer's Perspectives

Land consolidation and onfarm improvement project, is considered as one of the infrastructural projects in the agricultural sector. According to national plans traditional paddy fields need to improved and equipped with modern technologies.  In this context so far over 76,000 hectares of paddy fields in the Guilan province have benefited from the plan. Given that farmers are considered the beneficiaries of the project, their feedback and response is of prim importance. In this regard targeted questionnaire can help to improve their status furthermore. In order to analyze and evaluate the views of farmers involved in land improvement and consolidation and onfarm improvement Project, during the year 2011, total number of 455 questionnaire, each with 50 questions, were distributed amongst farmers. The results showed that farmers in terms of age are old, in terms of literacy, are mostly illiterate and lands are in the category of small. The results showed that about 50 percent of farmers have problem in the first and second years after implementation of the project, in the way of supplying water and irrigation management practices. Also construction of roads between farms led to more favorable among farmers.  Further, according to results, 62 percent of farmers reported an increase in production after the implementation of the plan upto 300 kilograms per hectare. Generally, the findings showed that more than 75 percent of farmers expressed moderate satisfaction with the implementation of development plan.