ساخت و ارزیابی صفحۀ موزع شیاردار برای خشکه‌کاری بذر شلتوک با ردیف‌کار پنوماتیک

هزینۀ کارگری و مصرف بالای آب در کشت نشایی برنج در ایران ، باعث گرایش روزافزون کشاورزان به کشت مستقیم بذر برنج به روش خشکه‌کاری شده است. مصرف زیاد بذر و نبود ماشین کارندۀ مخصوص از مشکلات خشکه‌کاری برنج است. هم‌اکنون برای خشکه‌کاری برنج از خطی‌کاری‌های مرسوم با مصرف بیش از 90 کیلوگرم در هکتار شلتوک استفاده می‌شود، در‌حالی‌که در خشکه‌کاری، کشت تک‌بذر با الگوی20×20 سانتی‌متر می‌تواند مصرف بذر را به 5 کیلوگرم در هکتار کاهش دهد. این پژوهش، به منظور ساخت و ارزیابی آزمایشگاهی صفحۀ بذر برای کشت مستقیم برنج به روش خشکه‌کاری با ردیف‌کار پنوماتیک اجرا شد. عوامل طراحی عبارت‌اند از شش نوع صفحۀ بذر و سه قطر سلول بذر. صفحات بذر شامل، صفحۀ مرسوم بدون شیار، سه نوع صفحه با شیار ذوزنقه‌ای با زاویۀ دیوارۀ 30، 45 و 60 درجه و دو نوع صفحه با شیار نیم‌دایره با دهانۀ 2 و 3 میلی‌متر و سه قطر سلول بذر 1/2، 1/3 و 1/5 میلی‌متر که در سه سطح مکش 40، 50 و 60 میلی‌بار به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار از نظر شاخص‌های نکاشت، بیش‌کاشت (چند بذری)، دقت تغذیه و تعداد بذر در سلول ارزیابی شدند. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که با افزایش نیروی مکش و قطر سلول بذر، شاخص نکاشت کاهش و شاخص بیش‌کاشت و تعداد بذر در هر سلول افزایش می‌یابد. صفحات جدید شیاردار نسبت به صفحه بذر مرسوم بدون شیار دارای دقت تغذیه بالاتر و شاخص‌ نکاشت کمتری است. شیاردار کردن صفحه باعث پوشش بیشتر دهانۀ سلول و موجب کاهش درصد نکاشت و بیش‌کاشت بذر در کپه شد. بازتر شدن دهانۀ شیارهای ذوزنقه‌ای و نیم‌دایره باعث کاهش شاخص نکاشت و با شدت بیشتری باعث افزایش شاخص بیش‌کاشت و تعداد بذر در سلول شده است. به طور کلی، نتایج ارزیابی آزمایشگاهی نشان می‌دهد که برای کشت مستقیم بذر خشک برنج (خشکه‌کاری) با ردیف‌کار پنوماتیک، صفحات شیاردار ذوزنقه‌ای با زاویۀ دیوارۀ 45 و60 درجه با قطر سلول 1/2 و فشار مکش50 میلی‌بار از دیگر تیمارها برترند.

Fabrication and Evaluation of Grooved Seed Plate for Drybed Seeding of Rice Using Pneumatic Row Crop Planter

High water consumption and the cost of labor in rice transplanting method is the reason for growing tendency of farmers to Drybed seeding of rice in Iran. High consumption of seed and inadequate specialized machines are the problems in rice drybed seeding. At present rice drybed seeding is done with traditional drill seeder with more than of 90 kg/ha seed consumption. While planting one seed in hole  with a 20×20cm planting pattern in drybed seeding can reduce seed consumption to 5 kg/ha. This research was conducted for fabrication and laboratory evaluation a special seed plate for rice drybed direct seeding with pneumatic planter. Design parameters of Seed plate were included six plate shapes and three seed hole diameters. Seed plate shapes included traditional plate without groove and five groove shapes on plate, including three trapezoidal grooves with wall angle of 30, 45 and 60 degrees and two semicircle grooves with the aperture opening 2 and 3mm and three seed hole diameters 1.2, 1.3 and 1.5mm at the three levels of vacuum pressure 40, 50 and 60 milibar compared in a completely randomized design in a factorial experiment with three replications. Indices were, seed number per hole, miss index, over index and precision of feeding index. The results showed that creating the groove on the seed plate resulted higher seed cell covering and reduced miss and over index. New grooved plates had higher precision of feeding and lower miss index than conventional seed plate. By increasing the vacuum pressure and the diameter of the seed hole, miss index decreased and over index and seed number per hole increased. By increasing the angle of the walls of the trapezoid grooves and aperture of the semicircle grooves miss index reduced and over index and seed number per hole increased. In general, the results of laboratory evaluation Showed that for direct seeding of rice in drybed condition with pneumatic planter, using the seed plate with trapezoidal groove wall angle of 45 degrees and a diameter of hole 1.2 mm and vacuum pressure 50 mbar were better than others.