مقایسۀ پارامترهای عملکردی و مصرف انرژی سامانه های تبدیل شلتوک (مطالعۀ موردی: استان مازندران)

در این مقاله، عملکرد و انرژی مصرفی سه نوع کارخانۀ شالیکوبی سنتی (پوست کن و سفیدکن تیغه ای)، نیمه مدرن (پوست کن غلتک لاستیکی و سفید‌کن تیغه ای) و مدرن (پوست کن غلتک لاستیکی و سفیدکن سایشی) در استان مازندران بررسی و پارامترهای راندمان تبدیل، درجۀ پوست کنی، درصد شکستگی برنج قهوه ای و برنج سفید، درجۀ ســفیدی و برخی شاخص های کیفی برنج پس از پخت مانند ژلاتینه شدن، نسبت افزایش طول دانه و آمیلوز آن تحقیق شد. نتایج بررسی ها نشان می دهد که  در سامانه های سنتی، نیمه مدرن و مدرن، میانگین راندمان کلی تبدیل برنج اختلاف معنی داری وجود ندارد. محدودۀ تغییرات راندمان تبدیل در سامانه های مورد بررسی بین 45/62 تا 63/58 درصد است. در سامانه های تبدیل بررسی شده، عملکرد دستگاه پوست کن اختلاف معنی داری دارد. کاربرد پوست کن غلتک لاستیکی میزان شکستگی دانه برنج را پایین می آورد و افزودن پادیه به فرایند پوست کنی در سیستم های تبدیل جدید موجب افزایش پوست کنی به بیش از 96 درصد می شود. از نظر سفیدی برنج، عملکرد سفیدکن های سایشی به طور معنی داری بهتر از عملکرد سفیدکن های تیغه ای است. هیچ سامانه تبدیل در افزایش یا کاهش درصد آمیلوز برنج سفید تاثیر معنی داری ندارد.  بیشترین درصد افزایش طول دانۀ برنج بعد از پخت مربوط به برنج تبدیل شده با سامانۀ سنتی است. شاخص ژلاتینه شدن در برنج سفید در محدودۀ 3/97 تا 3/99 متغیر است. برای خشک کردن یک تن شلتوک به طور متوسط حدود 683/8 مگاژول انرژی حرارتی صرف می شود. همچنین برای تبدیل یک تن شلتوک به برنج سفید نیز به حدود 158/4 مگاژول انرژی الکتریکی نیاز است.