مقایسۀ روش‌های نشاکاری مکانیزه و بذرکاری کلزا در استان خوزستان

پژوهش حاضر به منظور بررسی امکان نشا‌کاری مکانیزۀ کلزا و مقایسۀ آن با روش بذرکاری در استان خوزستان اجرا شد. در تیمار نشاکاری، با استفاده از ماشین نشاکار تعداد 9 نشای 38 روزه در هر متر مربع کشت شد. در روش بذرکاری نیز بذر کلزا به میزان 6 کیلوگرم در هکتار با استفاده از خطی‌کار جویپشته‌ای به صورت دو ردیف بر هر پشته و فاصلۀ پشته‌های 60 سانتی‌متری کشت شد. نتایج تحقیق نشان داد که از نظر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد ساقه‌های فرعی، ارتفاع بوته‌ها و میزان روغن استحصالی بین روش بذرکاری و نشاکاری اختلاف معنی‌داری وجود ندارد. میانگین دو سال عملکرد دانۀ کلزا در روش‌های نشاکاری و بذرکاری به ترتیب 2225.2 و 2391.8 کیلوگرم در هکتار بود. تراکم کمتر بوته‌ها در روش نشاکاری نسبت به روش بذرکاری باعث رشد رویشی بیشتر گیاه کلزا شد به طوری‌که تعداد خورجین در هر ساقه در روش نشاکاری 64 درصد بیش از تعداد آن در روش بذرکاری بود. همچنین قطر ساقه‌های اصلی و فرعی در روش نشاکاری به ترتیب با 19.33 و 7.23 میلی‌متر، 30 و 16.2 درصد بیش از قطر ساقه‌های اصلی و فرعی در روش بذرکاری بود. کارایی مصرف آب در تیمارهای نشاکاری و بذرکاری به ترتیب 0.44 و 0.38 کیلوگرم بر مترمکعب بود. نسبت سود به هزینۀ یک هکتار نشاکاری و بذرکاری کلزا نیز به ترتیب 0.98 و 3.02 محاسبه شد.

Technical and Yield Evaluation of Mechanized Rapeseed Transplanting in Khuzestan

The study was conducted to evaluate canola transplanting possibility and to compare this method with seeding method in Khuzestan province. In transplanting (TR) method, some 9 plants of 38days old seedlings were transplanted in one m2. In seeding (SD) method, 6 kg/ha of canola seeds were planted in furrow and ridge pattern at a distance of 60 cm. The results showed that there were no significant difference between two methods of plantation from the point of view of  the yield, thousand seeds weight, number of lateral stems, plant height, and the amount of extracted oil. Twoyear average grain production in TR and SD were 2225.2 and 2391.8 kg/ha respectively. So, it can be concluded that Khuzestan province has the potential for canola TR, without any grain yield reduction, comparing to SD method. The results also showed that there was significant difference (P<0.01) between the treatments in terms of number of capsules per each lateral stem. More plant spacing cause to greater vegetative growth and then 64% more capsules per stem produced in TR as compared to SD. The diameter of main and lateral stems in TR method with 19.33 and 7.23 mm were 30 and 16.2 percent more than that of DS method respectively. Water use efficiency in TR and DS were calculated as 0.38 and 0.44 kg/m3 respectively. Benefit to cost ratio for one hectare of canola production in TR and DS were 0.98 and 3.02 respectively.