ارائه الگوی مناسب کشت محصولات باغی با استفاده از مدل برنامه ریزی آرمانی (مطالعه موردی: شهرستان بوئین زهرا استان قزوین)

رسیدن به الگوی کشت باغی مناسبی که بتوان از آن بیشینه بهره‌ را از عوامل و نهاده های تولید، به ‌ویژه عامل محدودکننده یعنی ‌آب، به ‌دست آورد ضرورتی انکارناپذیر است. پرسش اصلی در این پژوهش این است که با توجه به وضعیت موجود در باغداری استان قزوین، شرایط بهینه برای تعیین الگوی کشت و اختصاص نهاده ها در باغ های مختلف بر چه پارامترهایی تاکید دارد. به منظور تعیین الگوی بهینۀ کشت، اطلاعات درآمد و هزینه های باغداران به صورت مجزا پرسیده شد. این مقادیر از طریق استفاده از آمارنامه های سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین و مصاحبه با باغداران شهرستان بوئین زهرا و تکمیل 73 پرسشنامه (روش نمونه‌گیری تصادفی ساده دو مرحله ای) برای باغداران در سال 1398 1397 استخراج و پردازش شد. مدل برنامه ریزی آرمانی نهایی با 4 متغیر تصمیم برای کل منطقه فرموله شد. همچنین برای ارائۀ الگوی مناسب کشت محصولات باغی از روش برنامه ریزی آرمانی با استفاده از نرم‌افزار lingo ver. 17 استفاده شد. مطابق با نتایج مدل در مورد کودهای فسفاته و پتاسه کاهش مصرف به میزان 9.5 درصد (بیش از میزان آرمان) و در مورد کود نیتروژنی کاهش مصرف به میزان 8 درصد حاصل شد. در مورد سه آرمان کاهش مصرف علف کش، حشره کش و قارچ کش موفقیت بیش از حد یعنی به ترتیب 4.5، 5.7 و 8 درصد مشاهده شد. با توجه به وجود منابع آبی فراوان در این منطقه، در مورد 12 آرمان مربوط به کاهش آب نیز موفقیت بیش از حد یعنی کاهش یک درصد در مصرف آب مشاهده شد.

Provide a Suitable Pattern for Growing Horticultural Crops using the Ideal Planning Model (Case Study: Buin Zahra City of Qazvin Province)

Given the vastness of the country’s border area and the climatic diversity of the crop and garden various regions, it is an undeniable necessity to achieve a suitable cultivation pattern that can maximize the utilization of factors and institutions of production, especially the waterlimiting factor. The main question in this study is that considering the current situation in horticulture in Qazvin province, what parameters emphasize the optimal conditions for determining the cultivation pattern and allocating inputs in different orchards. For this purpose, in this study, first, the relevant technical, environmental, social and economic indices and criteria that have been presented in various research sources were examined. Then, using multicriteria decision making methods, a composite index of the mentioned indices was presented. In this study, a simple twostep random sampling method was used. In this research, in order to present a suitable pattern for cultivating horticultural products from the ideal planning method using Lingo 17 software was used. According to the results of the model, in the case of phosphate and potash fertilizers, the consumption reduction was observed to be 9.5% (above the ideal level), but in the case of nitrogen fertilizer, the consumption was reduced by 8%. In the case of the three ideals of reducing the consumption of herbicides, insecticides and fungicides, excessive success was observed, i.e. a decrease in consumption of 4.5, 5.7 and 8 percent, respectively. Due to the abundance of water resources in this area, in the case of 12 ideals related to water reduction, too much success was observed, i.e. a one percent decrease in water consumption per month. The results show that the application of ideal planning method in optimizing goals and allocation for each product provides more logical results than singleobjective models.