مقایسۀ شاخص‌های انرژی و بهره‌وری مصرف آب در تولید علوفه به روش هیدروپونیک و معمولی

بروز خشکسالی‌ در کشور، تامین علوفۀ مورد نیاز دامداری‌ها را با مشکل مواجه کرده است. در چنین شرایطی، تولید علوفۀ هیدروپونیک راهکاری است که می‌تواند محدودیت منابع آب را در تولید علوفه کاهش دهد، هرچند پیش از به کارگیری گستردۀ این روش، باید تمام جوانب آن بررسی شود. در این پژوهش، چهار تیمار علوفۀ هیدروپونیک جو، ذرت علوفه‌ای، جو مزرعه‌ای آبی، و علوفه یونجه از نظر تولید مادۀ خشک، بهره‌وری مصرف آب و شاخص‌های انرژی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و 12 تکرار در شهرستان نی‌ریز با هم مقایسه شدند. نتایج تحقیق نشان داد که جو هیدروپونیک بیشترین مقدار مادۀ خشک در واحد سطح (1605052 کیلوگرم بر هکتار در سال) را تولید کرده است؛ کمترین مقدار مادۀ خشک تولیدی (6235 کیلوگرم بر هکتار در سال) در کشت جو در مزرعه دیده شده است. علوفۀ هیدروپونیک جو بیشترین بهره‌وری مصرف آب (65/3 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب) و یونجه کمترین مقدار (0/64 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب) را داشته است. مقایسۀ تیمارها همچنین نشان داد که ذرت علوفه‌ای بیشترین نسبت انرژی، انرژی خالص تولیدی و بهره‌وری انرژی (1/88، 125844 مگاژول بر هکتار و 0/281 کیلوگرم بر مگاژول) را دارد و کمترین مقدار این شاخص‌ها (0/65، 15252661 مگاژول بر هکتار و 0/037 کیلوگرم بر مگاژول) در تیمار علوفۀ هیدروپونیک جو دیده شده است. بنابراین، استفاده از علوفۀ هیدروپونیک جو راهکاری مناسب برای تامین علوفۀ دامداری‌ها در شرایط نیمه‌خشک است، به شرطی که با اصلاح این سامانۀ تولید، انرژی مصرفی آن کاهش و بهره‌وری انرژی آن افزایش یابد.

Comparing Energy Indices and Water Productivity of Forage Production in Hydroponic and Conventional Conditions

Recent drought phenomenon in Iran has limited feed supplying for livestock enterprises. In this situation, forage fodder production in hydroponic condition could be a reasonable solution to overcome the water resources limitations in forage production process; however, all aspects of this system should be investigated prior to using it. In this research, these four treatments of forage production: hydroponic barley forage, conventional corn forage, conventional irrigated barley, and conventional alfalfa forage,  were compared from the point of view of water productivity and energy indices, in the form of a completely randomized experimental design with 12 replications in Niriz, Fars Province, south of Iran. Results showed that hydroponic barley forage and conventional method of producing barley had the maximum yield (1605052 kg/ha per year) and the minimum yield (6235 kg/ha per year) respectively. The highest water productivity (65.3 kg/m3) and the lowest water productivity (0.64 kg/m3) were obtained from hydroponic barley forage and the conventional method of producing alfalfa , respectively. Results also indicated that the conventional corn forage had the highest energy ratio, net energy gain, and energy productivity (1.88, 125844 MJ/ha, and 0.281 kg/MJ); the lowest amounts of energy indices (0.65, 15252661 MJ/ha, and 0.037 kg/MJ) belonged to the hydroponic barley forage. Conclusions showed that producing barley fodder in hydroponic condition could be a proper solution for supplying adequate forage for livestock in semiarid climate condition of Niriz twonship,  provided that some amendments could be made in this  method of fodder producing system to reduce energy consumption and to enhance energy productivity.