تهیۀ نقشۀ پراکنش و شدت عارضۀ خشکیدگی خوشۀ خرما در منطقۀ بم با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی

در سال‌های اخیر عارضۀ خشکیدگی خوشۀ خرما به هزاران هکتار از باغ های خرمای بم خسارت زیاد وارد کرده است. در این مطالعه، از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی استفاده شد که ابزاری برای کمک به تصمیم‌ گیری ها در مدیریت موضعی محصول و راهکاری برای پایش عارضۀ خشکیدگی خوشۀ خرما است. در مرحلۀ اول پژوهش حاضر، اطلاعات میدانی شامل درصد خسارت باغ‌ها از عارضۀ خشکیدگی، مختصات جغرافیایی و مساحت باغ‌ها به دست آمد؛ در مرحلۀ دوم، داده‌های جمع‌آوری ‌شده به سامانۀ اطلاعات جغرافیایی وارد شد؛ و در مرحلۀ سوم، اطلاعات مورد نیاز از سامانه استخراج‌ و نقشۀ پراکنش و شدت عارضۀ خشکیدگی خوشه خرما در مناطق بم و بروات به صورت نقطه‌ای و سطحی با سه روش میان‌یابی نزدیک‌ترین همجوار، معکوس فاصله و کریجینگ تهیه شد و سپس آنالیز روند دنبال شد. نتایج نشان داد که شدت خسارت عارضۀ خشکیدگی خوشۀ خرما در باغ های کرانه‌های جنوبی منطقه بسیار بالاتر است تا در باغ های مناطق مرکزی و شمال منطقه، بنابراین مبارزه باید در این مناطق در مختصات جغرافیایی 58 درجه و 20 دقیقه طول شرقی و 29 درجه و 4 دقیقه عرض شمالی تا 58 درجه و 26 دقیقه طول شرقی و 29 درجه و 2 دقیقه عرض شمالی تمرکز یابد. خشکیدگی خوشه در 56 درصد از تعداد کل باغاتی که در منطقه بم و بروات وجود دارند گزارش شده است و در 57/2  درصد از باغاتی که در آن ها خشکیدگی خوشه به ثبت رسیده است خشکیدگی بین 20 تا 30 درصد و در 5/9 درصد آنها بیش از 40 درصد به ثبت رسید. نتایج محاسبات نشان داد که در بیش از 56/2 درصد از کل باغ‌ها در منطقۀ مورد مطالعه، عارضۀ خشکیدگی خوشۀ خرما گزارش شده است. با تفسیر نتایج نقشه‌های پراکنش، شدت عارضه و ارتفاع منطقه، می‌توان نتیجه گرفت خسارت عارضۀ خشکیدگی خوشۀ نخلستان‌هایی که در ارتفاع بالاتر از 1000 متر از سطح دریا قرار دارند کمتر است و به ‌طور کلی با افزایش ارتفاع از سطح دریا، میزان خسارت عارضه نیز کاهش می‌یابد. مساحت کل نخلستان‌های منطقۀ بم و بروات، به ‌کمک تصویر ماهواره‌ سنتینل 2 به میزان 3647 هکتار و مساحت باغ های خسارت دیده 2049 هکتار برآورد شده است.

Preparation of Distribution and Severity Map for Drying Blossom of Date Palm in Bam Region by Geographic Information System

In recent years, the drying blossom of date palm caused extensive damage to a considerable part of date palm orchards of Bam and Baravat, south of Iran. Drying blossom is responsible for a large amount of product loss and has been expanding in recent years. In this study, the technology of GIS was used as a quick and easy solution for monitoring of the drying blossom of date palm. It was carried out in three stages: collecting field information from damaged orchards,  feeding GIS with all collected data, and extracting  required information and the maps from the system which showed the severity and distribution of drying blossom in Bam and the suburb by three methods: nearest neighbor, inverse distance weighted (IDW), and kriging. Results, upon data normalization, and the trend analysis showed that the severity of the damage in the southern coastal orchards was much higher than that in central and northern regions; the finding led us to focus on certain geographical coordinates (58 degrees and 20 minutes east longitude and 29 degrees and 4 minutes northern latitude to 58 degrees and and 26 minutes east longitude and 29 degrees and 2 minutes north latitude). It has been found  that the rate of drying blossom of date palm in 57.2% of the total damaged orchards were between 2030%, and in 5.9% of the damaged gardens higher than 40%. Interpreting the results of the distribution of drying blossom on maps showed a relation between the severity of the disorder and the elevation of the area. It could be seen that the palm trees grown at altitudes above 1000 m suffered less damage; in other words, the higher the altitude, the less severity of drying blossom. The pictures received from Sentinel satellite showed that 56.2% or 2049 ha out of 3647 ha total area of palm orchards of Bam and Baravat was affected by drying blossom.