اثر خاک ورزی حفاظتی بر خصوصیات خاک، ظرفیت مزرعه‌ای، مصرف سوخت، و عملکرد گندم در تناوب با ذرت

این تحقیق در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار به مدت چهار سال در شهرستان مرودشت فارس اجرا شد. تیمارهای تحقیق عبارت بودند از 1) کم خاک ورزی، 2) کشت مستقیم گندم و ذرت به مدت چهار سال، 3) کشت مستقیم گندم در سال‌های اول، دوم و چهارم و کشت مرسوم آن در سال سوم وکشت مستقیم ذرت به مدت چهار سال، 4) کشت مستقیم ذرت در سال‌های اول، دوم و چهارم و کشت مرسوم آن در سال سوم و کشت مستقیم گندم به مدت چهار سال و 5) خاک‌ورزی مرسوم. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که روش‌های بی‌خاک‌ورزی و کم‌خاک‌ورزی، در مقایسه با خاک‌ورزی مرسوم، باعث کاهش مصرف سوخت به‌ترتیب به‌میزان 80 و 58 درصد شده اند. ظرفیت مزرعه‌ای موثر برای تهیۀ زمین و کاشت در تیمارهای بی‌خاک‌ورزی و کم‌خاک‌ورزی، نسبت به تیمار خاک‌ورزی مرسوم، به‌ترتیب شش و سه برابر گردید. همچنین، روش‌های خاک‌ورزی حفاظتی، باعث افزایش ذخیرۀ رطوبت در خاک، حداکثر به‌میزان 32 درصد، شده اند. هرچند روش‌های خاک‌ورزی اثر معنی‌داری بر پایداری خاکدانه‌ها نداشته اند، اما خاکدانه‌ها در روش‌های حفاظتی دارای شاخص‌های پایدارتری بودند. عملکرد گندم در سه سال اول تحقیق تحت تاثیر معنی‌دار روش‌های خاک‌ورزی بوده است (در اکثر این سال‌ها، خاک‌ورزی مرسوم عملکرد بیشتری داشت)، اما در سال آخر اختلاف معنی‌داری بین تیمارها از نظر عملکرد گندم مشاهده نشد.

Effect of Conservation Tillage on Soil Properties, Field Capacity, Fuel Consumption, and Wheat Yield in the WheatCorn Rotation

This study was conducted using a randomized complete block experimental design with five treatments and four replications in Marvdasht region, Fars province, for four years. Treatments included: 1) reduced tillage, 2) wheat and corn direct seeding, 3) corn direct seeding for four years, wheat direct seeding for the first two years and the fourth year, and conventional planting in the third year, 4) wheat direct seeding for four years, corn direct seeding for the first two years and the fourth year, and conventional planting in the third year, and 5) conventional tillage. Results showed that direct seeding and reduced tillage methods decreased fuel consumption, compared to the conventional tillage for 80% and 58%, respectively. Effective field capacity for seed bed preparation and planting increased in direct seeding and reduced tillage methods compared to the conventional tillage for 6 and 3 times, respectively. Conservation tillage methods also increased soil moisture retention (maximum of 32%) with respect to conventional tillage. However, there was no significant difference between tillage methods from the soil aggregates point of view; conservation tillage methods had more stable soil aggregates. For the first three years, wheat yield was significantly affected by the tillage methods (conventional tillage was practiced in most of these years); whereas, there was no significant difference between tillage methods for wheat yield in the fourth year of the study.