بررسی و مقایسه روش‌های مختلف کشت قلمه نیشکر در شرایط خوزستان

نیشکر گیاهی است که از دیرباز برای تولید شکر و محصولات جانبی در استان خوزستان کاشت می‌شود و روش اصلی کاشت آن قلمه‌زنی است. با توجه به روش‌های مختلف کاشت قلمۀ نیشکر در خوزستان، این مطالعه در سال 1395 و با هدف بررسی این روش‌ها و استخراج شاخص‌های مناسب آن با توجه به شرایط این استان و در زمان معمول کاشت نیشکر در استان خوزستان (از نیمۀ دوم مرداد تا اوایل مهرماه) در کشت و صنعت حکیم فارابی اجرا شد. داده‌های این پژوهش نیز در حین کاشت از طریق مشاهده، تهیۀ عکس و گزارش‌نویسی به منظور جمع آوری اطلاعات خام، مصاحبه و توزیع پرسشنامه بین کارشناسان مجرب کشت و صنعت حکیم فارابی (25 نفر) صورت پذیرفت. در ابتدا، متغیرهای موثر برای شاخص‌های روش کاشت مناسب تعیین گردید. شاخص‌های هزینه، میزان کیفیت قلمه‌گذاری، ظرفیت مزرعه‌ای، تعداد حرکت تراکتور در زمین و ارگونومیک کار بررسی شد. برای تعیین روش مناسب کاشت از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. وزن‌دهی عوامل با استفاده از نظر کارشناسان و خبرگان کشاورزی صورت گرفت. شاخص‌های تعیین‌شده برای سه روش مختلف کاشت قلمۀ نیشکر با دست، کاشت نیمه‌مکانیزۀ قلمه نیشکر با دستگاه بُرندهکارنده و کاشت مکانیزۀ قلمه نیشکر با دستگاه کارندۀ خودکار به فرآیند تحلیل سلسله مراتبی وارد و با نرم افزار expert choiceمقایسه شدند. نتایج بررسی ها نشان می دهد که کاشت نیمه‌مکانیزه با کمترین هزینه و بیشترین کیفیت قلمه‌گذاری روشی است بهینه. از طرف دیگر، کاشت دستی به دلیل هزینۀ بالا و به رغم آنکه در شاخص کیفیت کاشت بهتر از کاشت مکانیزه عمل کرده، رتبه‌ای پایین‌تر به دست آورده است.

Evaluation of Different planting method for sugarcane for Khuzestan region

Sugarcane, a perennial plant, has been cultivated in Khuzestan province, Iran, for a long time. Sugarcane seeds and stems (whole stalk or billet), both, are used for propagation, but stems planting is primary method of cultivation for sugar production purposes. Costs of sugarcane planting in Khuzestan differ when different planting methods are practiced. This study was conducted to find out proper planting methods  for Khuzestan’s conditions. To achieve the aims, various parameters were checked, then influencing variables were determined; experiments were carried out  in Hakim  agroindustrial farms, in 2016 . The following topics were considered: costs indices, billet burial quality, factors affecting field capacity, numbers of tractor coming and going on the farms, and finally ergonomic issues. Indicators were summarized as much as possible by merging into each other or turning. Factors weighting were done, using expert discretions and AHP to indicate the importance of each indicator. Integration of relative weights by multiplying the relative weight of each indicator on the above parameters was carried out and also consistency index was calculated by ratio of incompatibility and random index. In next step, by selecting factors and AHP, three planting methods were compered using Expert Choice software: conventional manual method, semimechanized planting method (by cutter planter), and mechanized planting method (by automatic billet planter). Results showed that semimechanized planting method was optimal method due to  minimum costs and maximum quality achieved in billet burial practice. Manual planting, in spite of achieving optimal way of planting compared with mechanized planting, received low advantages because of increasing in planting expenses.