شناسایی روندهای فناورانه در حوزه کشاورزی هوشمند

مقدمه و هدف: بخش کشاورزی به ‌عنوان یکی از ظرفیت‌های بالقوه و مهم می‌تواند در فرآیند توسعه اقتصادی کشور نقش بی‌بدیلی ایفا کند. به‌کارگیری فناوری در این حوزه نقش بسیار مهمی در افزایش تولید، ارتقای بهره‌وری و دستیابی به بازارهای جهانی ایفا می‌کند. پیشرفت‌ در فناوری‌های نوظهور موجب تغییر پارادایم در حوزه کشاورزی شده است. در حال حاضر، این انقلاب که بر پایه فناوری‌های دیجیتال است به عنوان راه‌حلی برای تحول در حوزه کشاورزی به روشی انعطاف‌پذیر و پایدار در نظر گرفته می‌شود. هدف این پژوهش، بررسی روندهای فناورانه و کارکرد آن‌ها در زنجیره کشاورزی جهت گذار موفقیت‌آمیز به سمت کشاورزی هوشمند است. مواد و روش‌‌ها:  این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و با استفاده از روش مرور نظام‌مند به تحلیل پژوهش‌های انجام شده در حوزه کشاورزی می‌پردازد. جامعه آماری این پژوهش تمامی مقالاتی که به زبان انگلیسی در حوزه موضوعی کشاورزی هوشمند در بازه زمانی 2011-2022 و در پایگاه wos و scopus  به چاپ رسیدند، است. 3257 مقاله در مرحله اول شناسایی و برای تحلیل علم‌سنجی وارد نرم‌افزار vosviewer (1.16.09) شد. سپس با استفاده از سوال پژوهش و رویکرد پریسما 33 مقاله برای مطالعه تمام متن در بخش کیفی پژوهش انتخاب شد.یافته‌ها: در بخش تحلیل استنادی اسناد با استفاده از نقشه‌های دانشی، روند رشد مقالات علمی این حوزه، تعیین مجلات، مراکز تحقیقاتی و کشورهای فعال، تعیین نویسندگان با بیشترین مقالات، شناسایی شبکه‌های علمی و ارزیابی میزان مرجعیت آن‌ها شناسایی شد. در بخش کیفی نیز مطالعه پژوهش‌ها، اینترنت اشیاء را به عنوان مهم‌ترین حوزه فناورانه در بخش کشاورزی نشان می‌دهد. فناوری‌های هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، کلان داده، زنجیره بلوکی، شبکه حسگرهای بی‌سیم، سنجش از راه دور، حسگرها، رایانش در ابر، مه و لبه، شبکه گسترده کم‌مصرف به عنوان فناوری‌های همگرا، شناسایی و در چهار دسته‌ جمع‌آوری داده‌ها، محاسبات و ارتباطات، امنیت و یکپارچگی داده‌ها و پیش‌بینی و یادگیری طبقه‌بندی شدند. انتظار می‌رود، دانش خلق شده به عنوان مبنایی مهم برای مدیران و سیاست‌گذاران در جهت اثرگذاری مطلوب بر استراتژی‌ها، سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای حوزه کشاورزی قرار گیرد.نتیجه‌‌گیری: با توجه به روندهای شناسایی شده، دولت با اتخاذ اقدامات و ایجاد بسترهای مناسب نظیر توسعه زیرساخت‌های فنی، زیرساخت انسانی، حمایت از تحقیقات و توسعه، تشویق به کشاورزی هوشمند، حمایت مالی و توسعه بازارهای تضمینی می‌تواند به توسعه کشاورزی هوشمند و افزایش بهره‌وریِ این حوزه کمک کند و در نهایت به توسعه پایدار و افزایش توانمندی‌های کشور منجر شود. 

technological trends in smart agriculture

introduction and objective: the agricultural sector, as one of the important capacities, can play an indispensable role in the economic development of a country. the use of technology in this field plays a vital role in increasing production, enhancing efficiency, and accessing global markets. advances in emerging technologies have led to a paradigm shift in the agricultural sector. currently, this revolution, based on digital technologies, is considered a flexible and sustainable solution for transforming agriculture. the aim of this research is to investigate technological trends and their functions in the agricultural value chain towards a successful transition to smart agriculture.materials and methods: this research is practical in terms of its objective and systematic in terms of data collection. the statistical population of this study includes all english articles published in the field of smart agriculture between 2011 and 2022, available in the web of science and scopus databases. in the first stage, 3257 articles were identified and entered into vos viewer for scient metric analysis. then, using the research question and the prisma approach, 33 articles were selected for full-text qualitative study.results: in the quantitative section of this research, using knowledge maps, the growth trend of scientific articles in this field, the determination of journals, research centers, and active countries, identification of authors with the most articles, identification of scientific networks, and evaluation of their influence were determined. in the qualitative section, the research shows that the internet of things (iot) is the most important technological domain in the agricultural sector. artificial intelligence, machine learning, big data, blockchain, wireless sensor networks, remote sensing, sensors, cloud computing, fog and edge computing, and low-power wide-area networks are classified as convergent technologies and categorized into four groups: data collection, computation and communication, data security and integration, and prediction and classification. it is expected that the generated knowledge will serve as an important basis for managers and policymakers to have a desirable impact on the strategies, policies, and development programs in the agricultural sector.conclusion: based on the identified trends, the government, through the adoption of measures and the creation of appropriate frameworks such as the development of technical infrastructure, investment in human capital, support for research and development, encouragement of smart agriculture, financial support, and the development of guaranteed markets, can contribute to the development of smart agriculture and increased productivity in this sector. ultimately, this can lead to sustainable development and the enhancement of the country’s capabilities.