ارزیابی اثر متغیرهای اب و هوایی دما و بارش بر تولید مرکبات استان مازندران با رویکرد توسعه اشتغال روستایی

مقدمه و هدف: ایجاد اشتغال پایدار در بخش کشاورزی از چالش‌های مهم اقتصادی و اجتماعی می‌باشد. با توجه به وابستگی بسیار زیاد بخش کشاورزی به شرایط آب و هوایی، بررسی اثر تغییر اقلیم بر اقتصاد این بخش و توسعه اشتغال روستایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. در همین راستا این پژوهش با هدف بررسی اثر تغییر اقلیم بر اقتصاد تولید مرکبات در استان مازندران به‌کمک رهیافت ریکاردین انجام شد. مواد و روش‌ها: متغیرهای اقلیمی مورد مطالعه در این پژوهش شامل داده‌های دما و بارش سالانه استان مازندران در سال‌های 1379 تا 1396 بودند که این اطلاعات از سازمان هواشناسی کشور دریافت شد. مناطق مورد مطالعه هفت ایستگاه هواشناسی شامل آمل، بابلسر، قراخیل، نوشهر، رامسر، ساری و سیاه‌بیشه بودند. دو محصول پرتقال و نارنگی با بیشترین سطح زیر کشت، به‌عنوان مهمترین محصولات مرکبات در نظر گرفته شدند. متغیر اقلیمی دمای کمینه، دمای بیشینه و بارش ماهانه با دوره پایه 2000 تا 2017 (1396-1379) برای دوره‌های 2050 و 2080 و سه سناریو خوشبینانه (rcp2.6)، متوسط (rcp4.5) و بدبینانه (rcp8.5) ریزمقیاس نمایی شدند. یافته‌ها: در تولید پرتقال، تغییرات دما و بارش میانگین سالانه در سه سناریو در سال 2050 به‌ترتیب سبب افزایش 13/4، 14/5 و 25/2 درصدی و در سال 2080 به‌ترتیب سبب افزایش 14/3، 27/8 و 29/1 درصدی درآمد خالص در مقایسه با میانگین درآمد خالص در دوره پایه شد. در تولید نارنگی نیز، مقدار درآمد خالص کشاورزان در این سه سناریو در سال 2050 به‌ترتیب 5/2، 6/7 و 17/7 درصد و در سال 2080 به‌ترتیب 6/2، 15/0 و 29/2 درصد افزایش داشت. نتیجه‌گیری: به‌طور کلی نتایج حاصل از بررسی اثر تغییر اقلیم در سال‌های 2050 و 2080 نشان داد، اثر تغییر متغیرهای اقلیمی بر درآمد خالص هر دو محصول مثبت بود. در نتیجه، نتایج تغییر اقلیم نشان‌ دهنده افزایش درآمد خالص حاصل از تولید مرکبات و در راستای آن ایجاد یک روند مثبت در توسعه اشتغال‌زایی تولید مرکبات طی سال‌های 2050 و 2080 می‌باشد.

exploring the effect of climatic variables of temperature and rainfall on the economy of citrus production in mazandaran province with the approach of rural employment development

introduction and objective: providing persistent employment in the agricultural sector is one of the most significant economic and social challenges. regarding the high dependence of the agricultural sector on weather conditions, investigating the effect of climate change on the economy of this sector and the development of rural employment is of particular importance. in this regard, this research was conducted with the aim of investigating the effect of climate change on the economy of citrus production in mazandaran province using the ricardian approach. material and methods: the climatic variables studied in this research included the temperature and rainfall data of mazandaran province from 2000 to 2017, and these data were received from iran meteorological organization. the studied areas were seven synoptic stations, including amol, babolsar, qarakhil, nowshehr, ramsar, sari, and siyabisheh. the two products of orange and tangerine with the largest cultivated area were considered as the most important citrus products. climatic variables of minimum temperature, maximum temperature, and monthly rainfall were downscaled for the basic period (2000 to 2017), 2020, and 2080 under three scenarios of optimistic (rcp2.6), medium (rcp4.5), and pessimistic (rcp8.5). results: in orange production, compared to the average net income in the basic period, changes in temperature and annual rainfall under the three scenarios will increase net income by 13.4, 14.5 and 25.2% as well as 14.3, 27.8 and 29.1% in 2050 and 2080, respectively. in tangerine production, the net income under the investigated scenarios will incline by 5.2, 6.7, and 17.7% as well as 6.2, 15.0, and 29.2% in 2050 and 2080, respectively. conclusion: in conclusion, the results obtained from examining the effect of climate change in 2050 and 2080 demonstrated the positive effect of changing climate variables on the net income of both products. therefore, climate change can result in an upward trend in the net income obtained from citrus production and, consequently, the development of employment in this sector.