برنامه‌ریزی راهبردی توسعه زنجیره عرضه زیتون در شهرستان رودبار، استان گیلان

تحقیق کاربردی حاضر با رویکرد برنامه ریزی راهبردی با هدف تحلیل وضعیت و تدوین راهبردهای توسعه ی زنجیره ی عرضه ی زیتون در شهرستان رودبار، استان گیلان و در دو مرحله در سال 1397 اجرا شد. مرحله نخست به صورت مصاحبه های کیفی و مرحله دوم به صورت پیمایش پرسشنامه ای به انجام رسید. از یافته های مرحله اول، برای تشریح مسئله و کلیات طرح تحقیق و نیز توسعه ابزار تحقیق در مرحله دوم استفاده شد. بدین ترتیب، تعداد 43 عامل خارجی (26 مورد فرصت ها و 17 مورد تهدیدها) و 66 عامل داخلی (25 مورد قوت ها و 41 مورد ضعف ها) شناسایی شدند. در مرحله دوم نسبت به تدوین یافته های مرحله اول در قالب یک پرسشنامه برای ارزیابی و تدوین راهبردها بر مبنای چارچوب تحلیلی swot و ماتریس برنامه ریزی راهبردی اقدام شد. روایی صوری و محتوایی ابزار تحقیق (پرسشنامه محقق‌ساخته) بر اساس نظر گروهی از خبرگان (شامل گروهی اعضای هیات علمی دانشگاه و مروجان کشاورزی منطقه) تامین شد. برای افزایش روایی ابزار برخی گویه ها حذف یا ادغام شدند. پایایی آن نیز از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بین 0.79 تا 0.91 تایید شد. جامعه آماری تحقیق در این مرحله شامل تما بهره برداران زیتون در شهرستان رودبار (16000=n) بود. طبق جدول نمونه گیری کرجسی و مورگان، حجم نمونه 375 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شد. نتایج رتبه بندی گویه ها نشان داد که »شهرت زیتون شهرستان رودبار (برند مکانی) « به عنوان نقطه قوت، »عدم شناخت ظرفیت بازارهای بین المللی توسط تولیدکنندگان زیتون در سطح شهرستان « به عنوان نقطه ضعف، »امکان ورود آفات (مگس زیتون، پسیل زیتون و ...) از مرزها به استان « به عنوان تهدید و »امکان افزایش ارزش محصول زیتون از طریق بهبود روش کاشت، داشت و پس از برداشت « به عنوان فرصت دارای بالاترین اولویت هستند. یافته های تحلیل swot نشان داد که مجموع امتیاز عوامل داخلی به ترتیب 2.857 و 3.479 و مجموع امتیاز عوامل خارجی به ترتیب 3.224 و 3.058 می باشد. با توجه به نتایج به دست آمده راهبردهای توسعه ی زنجیره ی عرضه ی به راهبردهای رقابتی نزدیک می باشد. از بین راهبردهای رقابتی این موارد اهمیت بیشتری داشته است: »ترویج کشت ارقام پربازده و مشتری پسند «، »ترویج شیوه های آبیاری مدرن مانند آبیاری قطره ای «، »احداث نهالستان تولید نهال در سطح شهرستان جهت سهولت دسترسی به نهال ارقام پربازده «، »واگذاری زمین های دولتی با تسهیلات حمایتی جهت افزایش سطح زیر کشت «، »ترغیب دانش آموختگان بخش کشاورزی جهت احداث باغ های مکانیزه و اصولی از طریق طرح های حمایتی ویژه «.

Strategic Planning for Developing Supply Chain of Olive in Roudbar County, Guilan Province

Current applied research through strategic planning approach was implemented in two phase in 2019, and was aimed to analyze the situation analyze and formulate strategies for development of olive supply chain in Roudbar county, Guilan province. The first phase was based on qualitatively interviews and the second phase was done through quantitatively method. The findings of the first phase were used to describe the issue and generalities of the research design as well as the development of research tools in the second phase. In this regard 44 external factors (26 opportunities and 17 threats) and 66 internal factors (25 strengths and 41 weaknesses) were identified. In second phase, finding of first phase was used to formulate a questionnaire to assess and develop strategies based on SWOT technique and strategic planning matrix. Content and face validity of the researchermade questionnaire as research tool was confirmed by an expert panel (including a group of faculty members and local extension agents). Some items have been removed or merged to increase the validity of the questionnaire. Its reliability was confirmed by calculated Cronbach rsquo;s alpha coefficient (between 0.79 and 0.91). The target population of this research included all olive producers in Roudbar County (N=16000). According to Krejcie and Morgan's sample size table, sample size was determined (n=375). The respondents were selected by simple random sampling technique. The results of the items ranking showed that The reputation of the olive of Roudbar County (place brand) as strength ldquo;lack of recognition the capacity of international markets by olive producers in the county , as weakness, possibility of entering pests (Olive flies, olive branch) from the boundaries to the province as a threat and, possibility to increase the value of the olive product by improving the planting, rearing and post harvesting methods as the opportunity have the highest priority. The results of SWOT technique showed that total score of internal factors are 2.857 and 3.479 respectively and total score of external factors are 3.224 and 3.058 respectively. According to the results, supply chain development strategies are close to competitive strategies. Among the competitive strategies, these items are more important: promote the planting of highyielding and customerfriendly varieties , promote modern irrigation practices such as drip irrigation , construction of seedling nursery for ease of access to seedlings of high yielding varieties , the assignment of public land with supportive facilities to increase the area of under cultivation , encouraging agricultural university graduates to build mechanized orchard through especial support schemes , organizing olive festivals to promote regional brand and increase sales .