کمی‌سازی ساختار جنگل‌های خالص راش با استفاده از شاخص‌های مکانی ساختار جنگل (پژوهش موردی: جنگل‌های هیرکانی استان مازندران)

ساختار جنگل یک عنصر کلیدی برای ارزیابی عملکردها و خدمات اکولوژیکی در اکوسیستم‌های جنگلی است که می‌توان با استفاده از شاخص‌های ساختاری آن را توصیف و به‌صورت کمّی بیان کرد. این پژوهش با هدف کمّی‌سازی ساختار جنگل‌های خالص راش با استفاده از شاخص‌های مکانی ساختار در جنگل‌های هیرکانی استان مازندران انجام شد. برای این منظور 90 قطعه نمونه 10 آری دائمی در سه جنگل‌ خالص راش به‌روش منظم- تصادفی و براساس شبکه‌ای به ابعاد 200×150 متر (در هر جنگل 30 قطعه نمونه) پیاده و متغیرهای قطربرابرسینه، ارتفاع کل، نوع گونه و مختصات مکانی کلیه درختان قطورتر از 7.5 سانتی‌متر در قطعات نمونه اندازه‌گیری و ثبت شدند. سپس مشخصات ساختاری این جنگل‌ها با استفاده از آماره او- رینگ و شاخص‌های تمایز قطری و ارتفاعی، چیرگی قطری و ارتفاعی و آمیختگی مینگلینگ کمّی شدند. نتایج نشان داد که الگوی پراکنش‌ درختان در جنگل‌های خالص راش اغلب تصادفی، تمایز قطری و ارتفاعی در آن ها در حد متوسط، آمیختگی گونه‌ای کم، ارتفاع غالب در آن ها حدود 33.5 متر، دو اشکوبه و درختان از نظر شاخص‌های چیرگی بیشتر حالت چیره‌نما داشته و میانگین فاصله بین پایه‌های آن ها کمتر از سه متر است. کمی‌سازی ساختار جنگل می‌تواند در مدیریت، برنامه‌ریزی و دخالت‌های پرورشی در جنگل کاربرد داشته باشد. همچنین می‌توان با به‌کارگیری شاخص‌های کمّی‌ ساختار جنگل در قطعات نمونه دائمی و بررسی تغییرات آن ها در طول زمان آن ها را به‌صورت درازمدت پایش و با هم مقایسه کرد.

quantifying the structure of pure beech forests using spatial structural indices (case study: hyrcanian forests of mazandaran province, iran)

forest structure is a key element for assessing the ecological functions and services in forest ecosystems, which can be described and quantified using forest structural indices. this research was conducted with the aim of quantifying the structure of pure beech forests using spatial indices of forest structure in the hyrcanian forests of iran. for this purpose, 90 permanent sample plots of 1000m2 area in three pure beech forests (30 samples in each forest) were established based on a systematic-random grid of 150×200m and the variables of dbh, total height, species and spatial coordinates of all trees greater than 7.5cm in the sample plots were recorded. then, the structural characteristics of the forests were quantified using o-ring statistic and indices of diameter and height differentiation, diameter and height dominance and mingling. the results showed that the distribution patterns of trees in the pure beech forests is mainly random, the degree of diameter and height differentiation is average, the degree of species mixing is low, the top height is about 33.5m, the forests are two-storied, trees in terms of dominance indices are co- dominant and the average tree to tree distance is less than 3m. these spatial and quantitative indices of the forest structure can be used for management, planning and silvicultural interventions in the forests. furthermore, by using these indices with permanent sample plots and assessing their changes over time, it is possible to long-term monitoring and comparing the forests.