پارازیتوئیدهای نسل جنسی زنبورهای گال‌زای بلوط ایرانی (‏quercus brantii lindl.‎‏) و محاسبه تنوع و غنای گونه‌ای آنها در جنگل‌های زاگرس شمالی

زنبورهای پارازیتوئید از دشمنان طبیعی و عامل اصلی مرگ ومیر زنبورهای گال زای بلوط (خانواده cynipidae) هستند. این پژوهش در سال های 1397 و 1398در مناطق ربط و واوان (شهرستان سردشت) برای شناسایی نسل جنسی زنبورهای گال زا روی بلوط ایرانی quercus brantii lindl. و جمع آوری دشمنان طبیعی آنها انجام شد. گال های جمع آوری شده به آزمایشگاه منتقل و برای جمع آوری عوامل گال زا و پارازیتوئیدهای مربوطه در شرایط آزمایشگاهی پرورش داده شدند. شاخص های تنوع، یکنواختی شانن و سیمسون و همچنین غنای گونه ای پارازیتوئیدها به روش ریرفکشن (rarefaction) محاسبه شدند. در این پژوهش 14 گونه زنبور پارازیتوئید متعلق به 6 خانواده از راسته بال غشاییان شناسایی شدند. بیشترین فراوانی پارازیتوئیدهای جمع آوری شده از مناطق ربط و واوان مربوط به گونه bootanomyia dorsalis بود. میانگین شاخص های تنوع و یکنواختی پارازیتوئیدهای جمع آوری شده در دو منطقه مورد بررسی از اختلاف معنی داری با یکدیگر برخوردار نبود و تنها مقدار شاخص تنوع شانن بین مناطق ربط و واوان از اختلاف معنی داری در هر دو سال برخوردار بود، به طوری که مقدار این شاخص در منطقه ربط بیشتر از منطقه واوان به ثبت رسید. بیشترین مقدار غنای گونه ای پارازیتوئیدهای زنبورهای گال زای بلوط ایرانی نیز در سال 98 در منطقه ربط مشاهده شد.

parasitoids of the sexual generation of oak gall wasps on the persian oak (quercus ‎brantii lindl.) and their species diversity and richness in iranian northern zagros ‎forests

parasitoid wasps are one of the natural enemies and major causes of mortality of oak gall wasps (cynipidae). this study was conducted during 2018-2019 in rabat and vavan regions (sardasht –west-azerbaijan) in order to identify the sexual generation of oak gall wasp’s species on the persian oak quercus brantii and their natural enemies. the galls were reared to collect gall wasps and parasitoids in laboratory. then, species diversity, evenness and species richness (with rarefaction method) were calculated with ecological mothology 3.0 software. 14 parasitoid wasps belonged to six families of hymenoptera were identified. bootaniomyia dorsalis had the highest frequency among collected parasitoid wasps from rabat and vavan in two years. the mean of diversity and evenness indexes in 2018 and 2019 in two studied regions showed that the mean of diversity between rabat and vavan had a significant difference in both years. the shannon diversity index in rabat was more than vavan. the highest richness of parasitoids was recorded in rabat in 2019.