مدل‌سازی مطلوبیت رویشگاه آردوج (juniperus foetidissima willd.) در ذخیره‌گاه زیست‌کرۀ ارسباران

هرچند گونه آردوج (juniperus foetidissima wild.) در طبقه‌بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی در طبقه کمترین نگرانی قرار دارد، اما دامنه انتشار این گونه دیرزیست که نماد گیاهی استان آذربایجان شرقی است، کاهش یافته است و حفاظت رویشگاه‌های آن دارای اهمیت است. در این پژوهش، مطلوبیت رویشگاه آردوج در ذخیره‌گاه زیست‌کره ارسباران بررسی شد. بدین منظور برای مدل‌سازی مطلوبیت رویشگاه آردوج با استفاده از نقاط حضور گونه، از روش تحلیل عامل آشیان بوم‌شناختی (enfa) بهره‌گیری شد. درصد شیب و طبقات آن، طبقات جهت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا و طبقات آن، شکل واحدهای اراضی خاک و زمین‌شناسی، طبقه‌بندی اقلیمی به‌عنوان متغیرهای مستقل محیط‌زیستی در مدل‌سازی استفاده شدند. نتایج نشان داد این گونه دارای آشیان بوم‌شناختی باریکی بوده و نسبت به تغییرات زیستگاه حساس است. رویشگاه‌های مطلوب گونه در محدوده ارتفاعی 330 تا 1500 متر از سطح دریا، شیب 10 تا 60 درصد، تمامی دامنه‌ها و در محدوده اقلیم‌های نیمه‌خشک و مدیترانه‌ای قرار دارد. بر اساس مدل‌سازی انجام شده 27.17 درصد از وسعت ذخیره‌گاه زیست‌کره ارسباران، رویشگاه مطلوبی برای آردوج است. نتایج این پژوهش برای اهداف مدیریتی در توسعه پایدار اکوسیستم‌های جنگلی، حفاظت و احیای این اکوسیستم‌ها کاربرد دارد.

Habitat suitability modeling for Juniper (Juniperus foetidissima) in Arasbaran Biosphere Reserve

Juniper (Juniperus foetidissima Willd.) is classified as a Least Concern (LC) species of the International Union for Conservation of Nature (IUCN), but its distribution has decreased as a flagship and longevous species in East Azarbaijan province during last decades, and hence it is important to protect its habitats. In this research, the habitat suitability of Juniper in Arasbaran biosphere reserve, as the only habitat of this species in Iran, was considered. For the habitat suitability modeling of this species, Ecological Niche Factor Analysis (ENFA) method and ENFA software were used. Results showed that this species has narrow ecological niche and is sensitive to habitat changes. Information layers determined as affecting variables on this species include slope, aspect, elevation, land form, Geology and climate. Results showed that 27.17% of Arasbaran biosphere reserve were suitable for Juniper. The suitable habitats were recognized to be in areas with elevation range of 330 to 1500 meters above sea level, 10 to 60 percent of slope, hillsides, mediterranean and semi-arid climates. The results of this research is suitable for sustainable management of forest ecosystems, reclamation and land protection.