ارزیابی کمی و کیفی خشکه‌دارهای سرخدار در جنگل‌های افراتخته استان گلستان

مرگ‌ومیر درختان و تبدیل آن به خشکه دار یکی از مهم ترین فرآیندها در جنگل ها است. خشکه‌دار یک مشخصه مهم ساختاری جنگل‌های طبیعی به‌ویژه در فاز تحولی کهن رست است که دامنه وسیعی از کارکردهای بوم‌شناختی را ایفا می‌کند. این بررسی با هدف ارزیابی کمی و کیفی خشکه‌دارهای سرخدار در ذخیره‌گاه افراتخته علی‌آباد کتول انجام شد. پس از جنگل گردشی اولیه و انتخاب سه قطعه یک هکتاری، آماربرداری صددرصد خشکه‌دارها و اندازه‌گیری مشخصه‌های کمی و کیفی شامل قطر، ارتفاع، نوع خشکه‌دار و درجه پوسیدگی انجام شد. نتایج نشان داد که مقدار متوسط حجم خشکه‌دارها 50/46 مترمکعب در هکتار است و بیش‌ترین حجم خشکه‌دارها در بین گونه‌های درختی مربوط به گونه سرخدار معادل 37/40 مترمکعب در هکتار و همچنین در دومین درجه پوسیدگی و شکل خشکه‌دار سرپا است. نتایج حاصل از محاسبه نرخ مرگ‌ومیر در طبقات قطری نشان داد که بیش ترین حجم خشک در طبقات میان قطر و در گونه سرخدار در طبقه 10 و 15 سانتی‌متری (33/89 درصد از حجم کل) و برای دیگر گونه‌ها در طبقات قطری 60، 55 و 80 رخ می‌دهد. با توجه اینکه گونه سرخدار در لیست قرمز گونه‌های تهدید شده قرارداد و بیش ترین نرخ مرگ‌ومیر در قطرهای کم مشاهده می‌شود، لازم است با شناخت عوامل موثر بر مرگ‌ومیر آن شرایط احیا و حفاظت از آن فراهم شود.