تحلیل اسنادی نقش تحولات ارضی بر تعارضات ملکی و دعاوی حقوقی (مورد واکاوی: دهستان ماهیدشت)

تعارضات ملکی و دعاوی حقوقی یکی از بغرنج ترین مسائل کشاورزی است. ازاین‌رو پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد کیفی و با تکیه بر پژوهش های اسنادی و میدانی سعی نموده است به بررسی روند تحولات ارضی دهستان ماهیدشت طی 60 سال اخیر در خصوص تعارضات ملکی و حقوقی بپردازد. شواهد و اسناد بررسی‌شده در سال‌های 1264 هجری خورشیدی تا 1341 گویای این مطلب است که نظام بهره‌برداری از زمین، نظام ارباب- رعیتی بوده است و با اجرای اصلاحات ارضی از سال 1342 و سال‌های پس از آن به خرده مالکی تبدیل شد؛ بنابراین اولین گام که در ارتباط با دگرگونی ساختار اراضی کشاورزی برداشته شد، مربوط به اصلاحات ارضی 1340 هجری خورشیدی بود. این اتفاق باعث خردشدن اراضی کشاورزی شد. متعاقب خردشدن اراضی؛ پراکندگی قطعات، هموار و ناهمواری، تعارضات و مناقشات به وجود آمد. نظام خرده دهقانی پاسخگوی نیازهای خانوادگی بهره‌بردار کشاورزی نبود. به‌عبارت‌دیگر، تحولات اجتماعی به تحولات اقتصادی منجر شد و متعاقباً سایر تحولات در فرهنگ نیز به وقوع پیوست. در بررسی‌های صورت گرفته‌شده از اسناد و مدارک نسق داران در ماهیدشت مشاهده شد که بیشترین مالکیت‌ها و صدور اسناد زراعی در سال‌های 50-1345 هجری خورشیدی اتفاق افتاده است. تعداد زیادی از این اسناد قطعی و رسمی بودند و مصاحبه با 25 نفر از ریش سفیدان محلی مشخص شد که تعارضات و دعاوی ملکی پس از خردشدن اراضی، بعد از اصلاحات ارضی و تقسیم ارث به وقوع پیوسته است. مهم ترین اقدامی که در زمینه کاهش تعارضات ملکی پیشنهاد می شود ثبت زمین و سیستم کاداستر است.

documentary analysis of the effects of agrarian changes on property conflicts and legal disputes (the case study of mahidasht region)

property conflicts and legal disputes over land ownership constitute one of the most complex issues in the field of agriculture. adopting a qualitative approach, the present study reviews the literature and field research findings on property conflicts and legal disputes following the land reform of 1962 in mahidasht over the past 60 years. document analysis and field research evidence from the documents over the period 1885 to 1962 show that landlord system was transformed into the current peasant system as a result of the agrarian reform in 1962 that served as the first transformation in land ownership structure. this subsequently led to conflicts and disputes over fragmented farmlands, and dispersion of even and uneven agricultural lands of different degrees of , fertility. in the meantime, the peasant system failed to meet the farmer’s household needs. in other words, the social changes due to the land reform led to economic changes and the consequent changes in the cultural life of the farmers. the documents in mahidasht revealed that most of the property ownership documents had been issued during the years 1966-71 and that many of these were conclusive and official. interviews with 25 local elder farmers further revealed that property conflicts and disputes had arisen after the land reform of 1962 and the subsequent sharing out of the inherited lands. the most important measure found to reduce property conflicts is to register land rights and to implement the cadastral system.