برخی نکات فنی در اندازه‌گیری رسوب در خروجی حوزه‌‌‌‌‌‌‎‏‌های آبخیز کوچک

اندازه‌گیری و ارزیابی داده‌های فرسایش خاک و تولید رسوب در مقیاس‌های زمانی و مکانی مختلف، به‌منظور پیشرفت دانش فرسایش خاک، ارزیابی مدل‌ها و طراحی آزمایش‌های فرسایش خاک حیاتی است. تغییرات زمانی بسیار زیاد فرسایش و رسوبدهی به ویژه در آبخیزهای کوچک، لحاظ تمهیدات فنی ویژه در اندازه گیری آن ها را ضروری می سازد به‌طوری که بتوان داده های مورد نظر را به درستی ثبت کرد. در این راستا، مقاله حاضر با هدف تبیین نکات فنی و ملاحظات در اندازه‌گیری رسوب‌دهی حوزه‌های آبخیز تحقیقاتی کوچک طرح‌ریزی شده است. بررسی سوابق موجود دلالت بر نقش رویدادهای حداکثر در رسوبدهی حوزه‌های آبخیز دارد. به‌گونه‌ای‌ که یک واقعه حداکثری (با دوره بازگشت بالا) به‌تنهایی می‌تواند میانگین داده‌ها را تغییر دهد. بنابراین برایرسیدنبهیکمیانگینقابلاعتماداز رسوب‌دهیدرشرایططبیعی،جمع آوریداده هایطولانی مدت ضرورتدارد. برای اندازه گیری رسوب معلق ابتدا نمونه بردار مخصوص رسوب معلق از جریان های موقتی مشتمل بر دو نوع ساده و خودکار، و تقسیم کننده جریان معرفی شده است. سپس ضرورت ساخت مخازن بتنی و بندهای رسوبگیر در خروجی آبخیزهای آزمایشی تبیین و روش های مختلف رسوب سنجی برای اندازه گیری بار کل (مجموع بار کف و معلق) تشریح شده اند.

Technical Remarks on Sediment Measurement at the Outlet of Small Watersheds

Soil erosion and sedimentation measurements and evaluation of the temporal and spatial data thus obtained are crucial for advancing the knowledge on soil erosion, evaluating relevant models, and designing soil erosion experiments. Extensive temporal changes in erosion and sediment yields, particularly in small watersheds, require special technical provisions to ensure accurate records. Based on the existing records, maximum events, or even a single one (with a high return period), play an important role in altering average sediment yields in river basins. It is, therefore, necessary to collect longterm data in order to derive a reliable average value for sediment yield under natural conditions. The present paper explores such technical considerations in measuring sediment yields in small experimental watersheds. For this purpose, two simple and automatic sediment samplers and a flow divider are introduced for measuring suspended sediments. It is also shown that concrete tanks and small reservoir dams need to be constructed at the outlets of the experimental watersheds. Finally, different methods used for measuring total load (including bed and suspended loads) are described.