نقش کشت انتظاری نخود در افزایش کارایی بهره وری آب در منطقه فریدون شهر اصفهان

استفاده کارآمد از منابع آب و خاک از اهداف زیر بنایی در بخش کشاورزی است. این تحقیق به منظور بررسی امکان کشت انتظاری دو رقم نخود با آبیاری تکمیلی در سال زراعی 1396-1395 در شرایط زارعین منطقه فریدون شهر استان اصفهان انجام شد. مقایسه عملکرد، کارایی مصرف آب و عوامل موثر بر برخی ویژگی های کیفی خاک از مواردی بودند که مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمدهعملکرد دانه رقم آزاد 1.8 برابر توده ی محلی نخود بود. در کشت انتظاری، کارایی مصرف آب برای رقم آزاد و توده محلی به ترتیب 1.1 و 0.61 کیلوگرم به ازاء هر متر مکعب بود. کارایی مصرف آب بر اساس ( آبیاری + بارش موثر) برای رقم آزاد و توده محلی به ترتیب 0.24 و 0.13 کیلوگرم به ازاء هر متر مکعب بود. بر پایه‌ی روش امتیاز دهی در تناوب‌ها، امتیاز مربوط به پوشش سطح زمین، فشردگی خاک و ساختمان خاک در کشت پاییزه نخود در تناوب با غلات به ترتیب برابر 2-، 1-و 1.5 بود که نسبت به اعداد مشابه برای کشت بهاره نخود (به ترتیب 3-، 1.5-و 1) اعداد مثبت‌تری بوده و برتری تناوب‌های با حضور نخود پاییزه را در این موارد خاطر نشان می‌سازد. با توجه به مزایای ذکر شده، امکان کشت پاییزه نخود با استفاده از ارقام اصلاح شده مثل رقم آزاد در منطقه مطالعه وجود داشته و می‌تواند موجب بهبود کارایی استفاده از منابع آب (بارش موثر و آبیاری تکمیلی)، کاهش تخریب خاک و ارتقاء ویژگی های کیفی خاک شود.

Comparison of two Chickpea Cultivars under Entezari dryland Cultivation with Supplemental Irrigation in Fereydunshahr, Isfahan

A fundamental objective of the agricultural sector is efficient use of water and soil resources. To achieve these objectives, the possibility for Entezari cultivation of two chickpea cultivars with supplemental irrigation in the growing season was investigated in 2016‒2017 under the farming conditions in Fereydunshahr, Isfahan Province. Water use efficiency and the factors affecting certain soil qualitative characteristics were explored and yield comparisons were made. The Azad cultivar recorded a yield 1.8 times higher than that of the native cultivar. Under Entezari cultivation, the Azad and local mass cultivars recorded water use efficiencies of 1.11 and 0.61 kg m3, respectively. In terms of irrigation + effective rainfall, these water use efficiencies would be 0.24 and 0.13 kg m3 for Azad and the local mass cultivars, respectively. Based on the scores recorded under rotations, ground cover, soil compaction, and soil structure scored ‒2, ‒1, and 1.5, respectively, in the autumn chickpea cultivation in rotation with cereals; these were more positive than the corresponding ones (i.e., ‒3, ‒1.5 and 1, respectively) obtained for the spring cultivation of chickpea indicating the superiority of rotations with autumn cultivation of chickpea. These advantages bear witness to the possibility for autumn cultivation of such improved chickpea cultivars as Azad in the study area to achieve enhanced water use efficiency (i.e., effective rainfall and supplemental irrigation), reduced soil degradation, and improved soil quality.