مروری بر تجارب ایران و برخی کشورهای آسیایی در حفظ کاربری اراضی کشاورزی

حفظ کاربری اراضی کشاورزی به عنوان بستر فعالیت‏های کشاورزی یکی از مهمترین مولفه‏های تصمیم‏گیری در عرصه توسعه کشاورزی و ملی است، چرا که در همه جوامع کوچک و بزرگ تامین امنیت غذایی نسل فعلی و آتی مستلزم حفظ و پاسداشت اراضی کشاورزی موجود برای استفاده مستمر و موثر از آنها است. از این رو بهره‏برداری بهینه و حفاظت از آن به عنوان تضمین‏کننده تداوم حیات بشری، یکی از ماموریت‏های مهم سیاست‏گذاران و برنامه‏ریزان توسعه پایدار کشاورزی است. بیشتر کشورهای توسعه‏یافته و پیشرو در بلوک شرق در عرصه حفظ کاربری اراضی کشاورزی، برنامه‏ریزی برای جلوگیری از تغییر کاربری اراضی، جلوگیری از خرد شدن آنها برای اقتصادی بودن تولید و یکپارچه‏سازی آن، مدیریت بهره‏وری و بهینه‏سازی نحوه استفاده از اراضی را یکی از مهمترین وظایف حاکمیتی دولت‌ها دانسته و آن را در راس برنامه‌های خود قرار داده‌اند و سالانه مبالغ زیادی از بودجه‏های اعتباری دولت را صرف اجرای برنامه‏های مختلف حفاظت از اراضی کشاورزی می‏نمایند. بنابراین هدف این تحقیق بررسی تجارب ایران و برخی از کشورهای آسیایی در رابطه با اجرای قوانین و برنامه‏های مختلف در عرصه حفظ کاربری اراضی کشاورزی است تا از این منظر بتوان به بینش جامعی درباره وضعیت حفظ کاربری اراضی کشاورزی ایران و کشورهای دیگر دست یافته و اقدامات اصلاحی لازم برای بهبود وضعیت موجود و دستیابی به وضعیت مطلوب کاربری اراضی کشاورزی را ارائه نمود.

A Survey of the Experiences in Agricultural Land Use Conservation Gained by Iran and Some Asian Countries

Conservation of agricultural land use as the basis for agricultural activities is a most important decisionmaking component in both national and agricultural development schemes. This is because current and future food security in all communities, whether small or large, relies heavily on the conservation and protection of existing agricultural lands to ensure sustained and effective production. Hence, optimal land utilization and protection to guarantee human survival on earth is an important responsibility of policy makers and sustainable development planners. Governments in the Eastern Block have been mandated to develop plans as their priority agenda for prohibiting land use change and land fragmentation in order to secure consolidated land farms with enhanced productivity via optimized use of land. In these countries, large allocations are dedicated annually to the execution of such plans in order to protect their farms and agricultural production. The present study aims to survey the experiences gained in Iran and some Asian countries in enforcing the pertinent laws and executing schemes in the field of land use management in order to gain an insight that can be exploited toward developing the relevant measures for improving the present conditions in Iran and to achieve a desirable land use management system.