تدوین روش مناسب برای تعیین فرسایش قابل تحمل خاک در ایران

فرسایش قابل تحمل خاک برای برنامه‌ریزی‌های حفاظت خاک دارای اهمیت زیادی است. با توجه به اینکه مقادیر مشخصی برای تلفات قابل تحمل خاک در ایران وجود ندارد، لازم است میزان آن برای کشور تعیین گردد. لذا این تحقیق با هدف تعیین مقادیر قابل تحمل تلفات خاک در کشور انجام گرفت. در این تحقیق ابتدا با بررسی پژوهش‌های انجام شده، تعاریف فرسایش قابل تحمل از دیدگاه‌های مختلف، عوامل موثر بر آن، روش‌های برآورد و مزایا و معایب هر یک از این روش‌ها مورد مطالعه قرار گرفت تا با مقایسه آنها با شرایط کشور و اطلاعات موجود، روش مناسب برای برآورد فرسایش قابل تحمل در ایران در وضع فعلی تهیه و تدوین گردد. آمار کرت‌های فرسایش به تعداد 292 کرت جمع‌آوری و تحلیل شد. سپس با توجه به اطلاعات موجود، عواملی مشتمل بر ضخامت خاک، لایه محدود کننده، نوع کاربری اراضی و اقلیم به عنوان معیارهای تعیین میزان فرسایش قابل تحمل خاک در کشور مورد استفاده قرار گرفت. بنابراین جدولی تهیه شد که در آن مقادیر قابل تحمل فرسایش خاک بر اساس این عوامل در پنج کلاس طبقه‌‌بندی گردید. طبق جدول پیشنهادی، مقادیر کمینه فرسایش قابل تحمل خاک از 0/25 تا بیشینه 1/25 تن در هکتار در سال برای مراتع در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌‌تواند متغیر ‌باشد. در اراضی جنگلی مناطق زاگرس و سایر جنگل‌های واقع در مناطق نیمه خشک تا نیمه مرطوب و دیمزارهای سراسر کشور می‌توان ارقام جدول را تا پنج برابر افزایش داد. در مناطق جنگلی حاشیه دریای خزر نیز می‌توان مقادیر مندرج در جدول پیشنهادی را تا 10 برابر در نظر گرفت. در مورد اراضی که تحت کشاورزی آبی قرار دارند استفاده از جداول سازمان حفاظت خاک آمریکا پیشنهاد می‌شود.