کودهای زیستی فسفره و ضرورت توسعه آن‌ها درکشور

طبیعت خاک های کربناتی که بخش عمده ای از اراضی زراعی و باغی کشورمان را نیز شامل می شود، باعث شده تا استفاده از کودهای شیمیایی فسفره از کارآیی کمی در این گونه اراضی برخوردار بوده و بدین دلیل کشاورزان برای حصول نتیجه مورد نظر هر ساله مقادیر متنابهی از این نهاده شیمیایی را به اراضی زیر کشت اضافه نمایند. محدودیت منابع فسفر در دنیا و قیمت روز افزون کودهای فسفره، واردات آنها را به کشور با مشکل روبرو ساخته و مصرف بی رویه آنها در کشور آلودگی های زیست محیطی را به دنبال داشته است. چنانچه بتوان فسفر تجمع یافته در خاک را به فرم قابل استفاده گیاه تبدیل نمود، می توان ضمن کاهش مصرف کودهای فسفره رشد و عملکرد مناسب گیاهان را نیز تضمین نمود. گروهی از ریز جانداران خاکزی اعم از قارچ ها و باکتری ها این توانایی را دارند که با استفاده از مکانیسم های ویژه ای در میکروسایت های خاک اطراف ریشه گیاهان، فسفر را از فاز تثبیت شده خارج نمایند. جداسازی، شناسایی، تکثیر و فرمولاسیون این ریز جانداران اساس و پایه تولید نوع جدیدی از کودهای زیستی به نام کودهای بیولوژیک فسفره را تشکیل داده است. در کشورهای توسعه یافته هم اکنون این نوع فرآورده های زیستی از فرم تک کاربردی خارج شده و فرمولاسیون های جدید حاوی چند نوع ریز جاندار متفاوت با کاربردهای مختلف از جمله تامین عناصر مورد نیاز گیاه به ویژه فسفر و افزایش مقاومت گیاه میزبان به انواع تنش های زنده و غیر زنده می باشد. سابقه استفاده از این نوع فرآورده های زیستی در کشور به یک دهه قبل بر می گردد. انواعی از ریز جانداران به کار گرفته شده در کشور شامل ریز جانداران اکسیدکننده گوگرد، ریز جانداران حل کننده فسفات و قارچ های میکوریزی بوده اند. نتایج پژوهش های صورت گرفته در ارتباط با این نوع نهاده های زیستی نشان داده است که دامنه تاثیر آنها بسته به نوع گیاه میزبان و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک متفاوت بوده و کاربرد آنها توانسته است 25 تا 50 درصد از نیاز فسفره گیاه میزبان را تامین نمایند. حرکت به سمت استفاده از تکنولوژی های مدرن برای تولید این ریز جانداران و استفاده از فرمولاسیون های جدید می تواند ضمن افزایش زمینه کاربرد این ترکیبات زیستی در کشور، زمینه مناسبی را برای کاهش مصرف کودهای شیمیایی فسفره فراهم آورد.