بررسی تناسب اراضی در نواحی زراعی- زیستگاهی آبیک برای زراعت‌ گندم و جو دیم

یکی از ابزارهای موثر برای شناخت توانمندی‌های اراضی و اختصاص آن ها به بهترین و سودآورترین انواع بهره‌برداری، پهنه‌بندی زراعی زیستگاهی است. محدوده ی مطالعاتی به وسعت 16618 هکتار در شهرستان آبیک در شرق استان قزوین قرار دارد. برای پهنه‌بندی نواحی زراعی زیستگاهی منطقه مطالعاتی از تصاویر ماهواره‌ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. پس از پهنه‌بندی زراعی اقلیمی ( بر اساس نقشه‌های هم باران، هم دما و طول دوره رشد) و پهنه‌بندی زراعی خاکی ( بر اساس نقشه‌های خاک، شیب و کاربری اراضی)، در نهایت 43 پهنه زراعی زیستگاهی به دست آمد. تعداد 24 واحد نقشه  بر اساس مطالعه خاکشناسی در منطقه استخراج شد. مشخصات اقلیم، خاک و توپوگرافی هر پهنه با نیاز‌های رویشی گندم و جو دیم مقایسه و کلاس‌های تناسب اراضی با استفاده از روش پارامتریک (ریشه دوم) تعیین شد. پتانسیل تولید اراضی (عملکرد پیش‌بینی شده) محصولات در هر یک از پهنه‌ها، تعیین شد. نتایج نشان داد عملکرد پیش‌بینی شده برای گندم دیم بین 342/1 تا 2992/3 کیلوگرم در هکتار و عملکرد پیش‌بینی شده برای جو دیم بین 454/7 تا 4042/6 کیلوگرم در هکتار برآورد شد. در حالیکه عملکرد زارعین نسبت به عملکرد پیش‌بینی شده بسیار پایین‌تر است. نتایج نشان داد که منطقه مورد مطالعه برای کشت گندم از نظر اقلیمی نامناسب و برای جو دارای تناسب بحرانی است که دلیل آن کم بودن مقدار بارندگی طی سیکل رشد است. علاوه بر محدودیت اقلیم؛ محدودیت‌های شیب، سنگریزه و عمق خاک در شمال منطقه، همچنین شور و سدیمی بودن اراضی و گچ در جنوب منطقه نیز مهمترین عوامل محدود کننده برای رشد محصولات مورد نظر است. در صورت کشت دیم در منطقه مورد مطالعه، محصول جو مناسب و در عجب بعدی گندم معرفی می‌شود. با توجه به کمبود بارندگی در انتهای سیکل رشد محصولات گندم و جو دیم، می‌توان با تامین آب به وسیله‌ی آبیاری تکمیلی، عملکرد محصولات را افزایش داد.

Evaluation of Land Suitability for Rainfed Barley and Wheat in Agrecological Zones of Abyek Area

Agroecological zoning is one of the effective tools for assining land to suitable land use.The study areawith16618ha islocatedin Abyek area inQazvin province. In totally 43 agro ecoloical zones were distinguished by combining maps of isohyet, isotherm, length of growing periodand Agroedaphic zones. Based on above information a land suitability was produced for the study area and prediction of production potential was done for each zone. Production potential ranged between 340 to 3000 kg/ha for rainfed wheat and between 455 to 4040 kg/ha for rainfed barley, whilethefarmers yieldis for lowerthanPredicted yields. Soil properties and climate were considered the most limiting factors for crop production in the study area.