کشت برخی گیاهان دارویی در خاک‌های آلوده به فلزات سنگین: راهکاری برای مدیریت اراضی آلوده

خاک به‌عنوان جزئی از بیوسفر نقش مهمی در تولید غذا و پایداری محیط زیست دارد. آلودگی محیط زیست و خاک به فلزات سنگین یکی از مشکلات بزرگی است که کشورهای در حال توسعه و صنعتی با آن رو به رو هستند. آلودگی خاک‌ها با فلزات سنگین اغلب ناشی از فعالیت‌های انسان مانند توسعه صنعت، گسترش شهرنشینی، مصرف لجن فاضلاب، کمپوست‌ها و کودهای شیمیایی در کشاورزی و غیره می‌باشد. برای حذف فلزات سنگین از خاک‌های آلوده چندین روش شامل روش‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی وجود دارد. گیاه‌پالایی یکی از روش‌های مورد استفاده در حذف آلاینده‌ها می‌باشد که ضمن سادگی، ارزان قیمت و موثر بودن باعث تخریب محیط زیست نمی‌شود. گیاه‌جذبی یکی از بخش‌های گیاه‌پالایی است که با انباشت فلزات سنگین در اندام‌های هوایی گیاهان بیش‌انباشتگر، حذف این عناصر از خاک‌های آلوده را امکان‌پذیر می‌کند. در سال‌های اخیر به‌دلیل رشد کند و تولید زیست‌تودهاندک گیاهان بیش‌انباشتگر، مصرف برخی گیاهان زراعی، چوبی، دارویی و معطر دارای زیست‌توده بالا به‌عنوان یک جایگزین مناسب به‌جای بیش‌انباشتگر‌ها برای استخراج فلزات سنگین از خاک‌های آلوده پیشنهاد شده است. گیاهان دارویی مورد استفاده برای گیاه‌جذبی ممکن است بیش‌انباشتگر‌های گیاهی نباشند و در مقایسه با دیگر گیاهان زراعی و چوبی پتانسیل گیاه‌جذبی بالایی نداشته باشند ولی به‌دلیل تولید محصول نهایی (متابولیت‌های ثانویه) عاری از فلزات سنگین و اقتصادی بودن متابولیت‌های ثانویه آن‌ها، می‌توانند به‌عنوان گیاهان مناسب برای گیاه‌پالایی خاک‌های آلوده به فلزات سنگین مورد استفاده قرار گیرند. مقاله حاضر به بررسی امکان کشت گیاهان دارویی بابونه، ریحان، شاهدانه، نعناع، گل راعی، خرفه، مریم گلی و اسطوخودوس در خاک‌های آلوده به فلزات سنگین و پتانسیل گیاه‌پالایی آنها می‌پردازد.

Cultivation of Medicinal Plants in Soils Contaminated With Heavy Metals: Strategy for Managing Contaminated Land

Soil as a part of biosphere plays an important role in food production and environmental sustainability. Environmental and soil pollution with heavy metals is one of the major problems in developing and industrial countries. Heavy metals contaminated soils are often the result of human activities such as industrial development, urbanization, use of sewage sludge, compost and fertilizers in agriculture. To remove heavy metals from contaminated soil several methods including physical, chemical and biological methods are used. Phytoremediation is a low cost and effective method of removing pollutants without negative impact on environment. Phytoextraction is part of phytoremediation that can remove heavy metals from soils by accumulating of them in the accumulator plants shoot. In recent years, due to low growth and biomass production of accumulator plants, some crops with high biomass such as woody, medicinal and aromatic plants, suggested as an alternative for the extraction of metals from the contaminated soils. In compare to other edible and woody crops, medicinal plants used for phytoextraction probably don’t have high potential for hyperaccumulation. However, because their final products (secondary metabolites) are free from heavy metals and their secondary metabolites are low cost, they can be used for phytoremediation of heavy metal contaminated soils. The present paper investigates the possibility cultivation of medicinal herbs including chamomile, basil, hemp, peppermint, hypericum, purslane, sage and lavender in soils contaminated with heavy metals and phytoremediation potential of them.