قابلیت سنجی جاذبه های گردشگری در نواحی روستایی شهرستان نیشابور

توسعة همه جانبه و پایدار گردشگری روستایی مستلزم شناخت و بهره گیری مناسب از پتانسیل های بالقوه و در نهایت برنامه ریزی درست است؛ جاذبه‌های گردشگری یکی از عناصر اصلی گردشگری است که بدون آن ایجاد تقاضا برای مقصد گردشگری دشوار است. شهرستان نیشابور با داشتن جاذبه‌های گردشگری روستایی طبیعی و انسانی متنوع، یکی از مقاصد اصلی گردشگری استان خراسان رضوی است که سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می کند و سبب شده که شهرستان نیشابور پس از شهرستان مشهد، موقعیت ویژه ای در زمینۀ گردشگری در استان خراسان رضوی داشته باشد. بااینکه شهرستان نیشابور با ویژگی‌های خاص گردشگری روستایی خود می‌تواند تبدیل به یکی از کانون های گردشگری روستایی استان شود اما تاکنون این جاذبه های متنوع و ارزشمند طبیعی و انسانی کمتر موردتوجه قرارگرفته است. لذا در پژوهش حاضر سعی شده با ظرفیت سنجی جاذبه ها، محورهای گردشگری روستایی در راستای توسعه گردشگری شناسایی شود. بدیهی است، شناسایی قابلیت‌ها و پتانسیل‌های گردشگری می‌تواند فرصت‌های خوبی برای رشد روستاها فراهم کند. روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی و گردآوری اطلاعات میدانی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بوده و به کمک 233 خبره محلی تکمیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها و طبقه بندی روستاها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) و مدل ahp انجام گرفت؛ بدین منظور، 44 لایه اطلاعاتی شامل 15 جاذبه طبیعی، 8 جاذبه فرهنگی و 21 جاذبه تاریخی تهیه و در محیط gis تصحیح خطا گردید. اعمال وزن های مناسب نیز به کمک expert choice انجام شد؛ در ادامه با تلفیق و همپوشانی لایه‌های اطلاعاتی در محیطgis ، پهنه های مناسب شناسایی و اولویت های برتر توسعه گردشگری روستایی به تفکیک هر نوع جاذبه در شهرستان نیشابور معرفی شد. نتایج نشان داد، روستاهای دارای پتانسیل بالا در زمینه گردشگری به صورت نواری از حاشیة شمال‌شرق به شمال غرب شهرستان کشیده شده اند. روستاهای بوژان، گرینه، ینگجه، چکنه علیا، کلیدر، برزنون، طاقان، عیش آباد، غار، سوقند، حصار، دیزباد علیا دارای قابلیت بیشتری بوده و لازم است در اولویت برنامه های توسعه گردشگری قرار گیرند. همچنین 6/46 درصد شهرستان از نظر پتانسیل جاذبه گردشگری روستایی در طبقه بسیار نامناسب، 61/16 درصد در طبقه نامناسب، 22/21 درصد در طبقه متوسط، 81/14 درصد در طبقه مناسب و 74/0 درصد در طبقة بسیارمناسب قرار دارند. به نظر می رسد در صورتی که گردشگری روستایی به نحوی مناسب با پراکندگی و تنوع جاذبه‌ها مدیریت و برنامه ریزی شود، می تواند خالق یا محرک فرایند توسعه یافته ای برای حصول به پایداری در نواحی روستایی و صنعت گردشگری باشد.

capability assessment of rural areas of neishabour city in terms of tourist attractions

the sustainable development of rural tourism requires the recognition and proper use of potentials and proper planning. tourist attractions are one of the main elements of tourism without which it is difficult to create a demand for a tourist destination. neishabur township is one of the main tourist destinations of razavi khorasan province with various natural and human rural tourism attractions. after mashhad township, neishabur has a special position of tourism in razavi khorasan province. however, until now, its diverse and valuable natural and human attractions have not received enough attention. in the present research, it has been tried to identify the axes of rural tourism by measuring the capacity of attractions. identifying tourism potentials can provide good opportunities for the development of villages. the research method is descriptive-analytical, and the field information was collected using a researcher-made questionnaire that was completed by 233 local experts. data analysis and classification of villages was done using gis and ahp model. for this purpose, 44 information layers including 15 natural attractions, 8 cultural attractions and 21 historical attractions were prepared and errors were corrected in the gis environment. appropriate weights were also determined with the help of expert choice. then, by combining and overlapping the layers of information in the gis environment, suitable areas were identified and the top priorities for the development of rural tourism were introduced separately for each type of attraction in neishabur township. the results showed that the villages with high tourism potential are stretched in a strip from the northeast edge of the township to the northwest. the villages of bozhan, grineh, yingjeh, chekneh olya, klidar, barzanun, taqan, eishabad, ghar, souqand, hesar, and deezbad olya have more capabilities and need to be prioritized in tourism development programs. also, 46.6% of the township area is in the very unsuitable class, 16.61% in the unsuitable class, 21.22% in the middle class, 14.81% in the suitable class and 0.74% in the very suitable class in terms of rural tourism attraction potential. if rural tourism is managed and planned in a suitable way with the dispersion and variety of attractions, it can lead to the process of sustainable development of rural and tourism.