تحلیل تاثیر رویکرد ادراک محیطی در برنامه‌ریزی کالبدی سکونتگاه‌های روستایی پیراشهری کلان‌شهر مشهد

درگیری کامل ادراکات حسی انسان با فضا و وجود عناصر معنابخش در آن، بستر ایجاد کیفیت محیط در زمان‌های آینده خواهد شد و آگاهی جمعی از کیفیت کالبدی مدنظر را موجب می‌شود. هدف کلیدی این تحقیق، تحلیل تاثیر ادراک محیطی در  برنامه‌ریزی کالبدی سکونتگاه‌های روستایی پیراشهری کلان‌شهر مشهد است. این پژوهش از حیث ماهیت، توصیفی-تحلیلی و ازلحاظ هدف، کاربردی است. جمع‌آوری اطلاعات به دو روش کتابخانه‌ای و میدانی بوده که روش میدانی مبتنی بر توزیع پرسشنامه است. واحد تحلیل در این پژوهش خانوارهای روستایی است که در تحقیق حاضر با توجه به فرمول کوکران 193 خانوار از کل 4800 خانوار روستایی ساکن در 12 روستای پیرامون کلان‌شهر مشهد در بخش مرکزی این شهرستان مورد بررسی قرارگرفته‌اند. بر پایه نتایج تحقیق، ازنظر روستاییان سطح برنامه‌ریزی کالبدی سکونتگاه‌های روستایی در کل با مقدار آماره 7/66t- پایین‌تر از میانه نظری تحقیق (یعنی 3) بوده است؛ که با توجه به نتایج مدل ارزیابی تولید وزنی تجمعی (waspas)، روستاهای لقمانی، امرغان طوس و اروند دارای بالاترین سطح برنامه‌ریزی کالبدی روستایی می‌باشند. بر اساس نتایج رتبه‌بندی مدل gra، روستاهای اروند و لقمانی و امرغان طوس در رتبه اول تا سوم قرارگرفته‌اند. نتایج نشان داد که رابطه معنادار و مستقیم بین دو متغیر برقرار است (با مقدار t برابر با 7/394 و سطح معناداری قابل‌قبول)؛ و ادراک یک فرد از محیط کالبدی با ضریب تاثیر برابر 0/487 به‌صورت مستقیم بر برنامه‌ریزی کالبدی روستایی تاثیر نسبتاً زیادی داشته است. این بیانگر رابطه مستقیم میان درک افراد از محیط اطراف با تصویر ذهنی آن‌ها از محیط است. همچنین از سویی، درک انسان از محیط بر برنامه‌ریزی کالبدی تاثیر می‌گذارد و از سوی دیگر، قابلیت برنامه‌ریزی محیطی، ادراک فرد را متاثر از خود می‌سازد. ادراک از محیط کالبدی، عوامل واکنش فرد را به محیط تعیین می‌کند و سبب ترجیح محیط طبیعی توسط فرد و به دنبال آن اثربخشی برنامه‌ریزی می‌شوند.

analysis of the effect of environmental perception approach on physical planning of rural metropolitan areas of mashhad metropolis

the complete involvement of human sensory perceptions with space and the presence of meaningful elements in it, will be the basis for creating the quality of the environment in future times and will cause a collective awareness of the physical quality in question. the key purpose of this study is to analyze the effect of environmental perception on the physical planning of rural suburbs of mashhad metropolis. . this research is descriptive-analytical in nature and applied in terms of purpose. data collection was done by two methods: documentary and field. the field method is based on the distribution of questionnaires. the unit of analysis in this study is rural households. in the present study, according to cochran’s formula, 193 households out of a total of 4800 rural households living in 12 villages around the metropolis of mashhad in the central part of the township have been studied. based on the results of the research, according to the villagers, the level of physical planning of rural settlements in general with a value of t-7.66 was lower than the theoretical average of the research (ie 3). according to the results of cumulative weight production evaluation model (waspas), loghmani, amrghan toos and arvand villages have the highest level of rural physical planning. according to the gra model ranking results, arvand, loghmani and amrghan toos villages are ranked first to third. the results showed that there is a significant and direct relationship between the two variables (with a value of t equal to 7.394 and an acceptable level of significance); and a person’s perception of the physical environment with an impact factor of 0.487 has a direct effect on rural physical planning. this indicates a direct relationship between people’s perception of the environment and their mental image of the environment. also, on the one hand, human perception of the environment affects physical planning, and on the other hand, the ability of environmental planning affects the individual’s perceptions. perception of the physical environment determines the factors of a person’s reaction to the environment and causes the individual to prefer the natural environment, followed by the effectiveness of planning.