سنجش و رتبه‌بندی برنامه‌ریزی شهر خلاق در مناطق 22‌گانه کلان‌شهر تهران

ایده‌ شهر خلاق به این مساله تاکید دارد که همواره در نگاه اول امکانات بالقوه‌ای در شهرها وجود دارد که اگر مورد توجه برنامه‌ریزان و مدیران شهری قرار گیرد، می‌تواند در شکوفایی خلاقیت‌محور شهرها اثرات پایداری داشته باشد. با اینکه پایه‌ خلاقیت شهری، شاخص‌های فرهنگی است اما دامنه وسیع ظرفیت‌های شهری از سرمایه‌ انسانی و اجتماعی گرفته تا امکانات فرهنگی، آموزشی، علمی، مذهبی، اجتماعی، اقتصادی کمتر زمینه‌ بروز و ظهور خلاقیت را دارند. تهران به عنوان پایتخت و مهم‌ترین کلان‌شهر کشور، ظرفیت‌های وسیعی برای گام برداشتن در مسیر شهر خلاق را دارا است. تنوع قومی و فرهنگی، طبقه خلاق متخصص، ظزفیت‌های مکانی_ فضایی فراوان از اهم امتیازات تهران برای خلاقیت‌گرایی در شهر است. در این تحقیق ابتدا از طریق کار پیمایشی و با تدوین پرسشنامه‌های تخصصی cvi و cvr با نظرخواهی از تعداد 25 نفر از متخصصان و اساتید حوزه‌ برنامه‌ریزی شهریف شاخص‌های مکانی بوم‌محور اثرگذار در خلاقیت شهری که حائز روایی محتوایی و پایایی بودند، مشخص شد. در ادامه از طریق تدوین پرسشنامه کیفی بر مبنای جامعه آماری 9423703 نفری کلان‌شهر تهران و جامعه‌ نمونه‌ 385 نفری، با استفاده از مدل‌های برنامه‌ریزی شهری و بهره‌گیری از نرم‌افزارهای arcgis10.3 و spss 21 و topsis solver3.1.0 تجزیه و تحلیل‌های آماری و مکانی صورت گرفت. با جمع‌بندی نتایج پرسشنامه‌ها و تحلیل‌های آماری از شاخص‌های مکانی، تعداد 17 منطقه از مناطق 22‌گانه تهران در خوشه‌های بسیار ضعیف تا خوب و پنج منطقه در خوشه‌های بسیار خوب و عالی قرار گرفت. منطقه 6 با قرار گرفتن در خوشه 1 حائز شرایط شهر خلاق بوده و منطقه 17 و 21 با واقع شدن در خوشه 5 از چارچوب کلی شهرخلاق خارج تشخیص داده شدند.

Assessment and Ranking of Creative City Planning in 22 Districts of Tehran Metropolis

The idea of a creative city emphasizes that at first glance, there are always potential opportunities in cities that, if considered by city planners and managers, can have a lasting effect on the flourishing of urban creativity. Although the basis of urban creativity is cultural indicators, but the wide range of urban capacities from human and social capital to cultural, educational, scientific, religious, social and economic facilities have fewer grounds for the emergence of creativity. Tehran, as the capital and the most important metropolis of the country, has vast capacities to take steps towards a creative city. Ethnic and cultural diversity, specialized creative class, and many spatial capacities are among the most important advantages of Tehran to be a creative city. In this study, through survey work and specialized CVI and CVR questionnaires completed by 25 urban planning specialists and professors, several valid and reliable spatialecological indicators that affect urban creativity were identified. Then, by compiling a qualitative questionnaire based on the statistical population of 9423703 people in Tehran metropolis and a sample population of 385 people, using urban planning models and using ArcGIS10.3, SPSS 21 and Topsis Solver3.1.0 software, the analysis was performed. By summarizing the results of questionnaires and statistical analyzes of spatial indicators, 17 out of 22 districts of Tehran were in very poor to good clusters and five districts were in very good and excellent clusters. District 6, being located in cluster 1, had the conditions of a creative city, and districts 17 and 21, being located in cluster 5, were recognized as outside the general framework of the creative city.