سنجش شاخص‌های عینی و ذهنی به منظور ارزیابی کیفیت زندگی در محله‌های درون شهری (مطالعه موردی: شهر سمنان)

مقوله کیفیت زندگی شهری ازجمله نخستین محورهای مطالعاتی بود که همراه با رشد شهری و مشکلات ناشی از آن، به‌تدریج از دهۀ 1930 مورد توجه متخصصان مسائل شهری قرار گرفت. بر این مبنا هدف پژوهش حاضر، بررسی کیفیت زندگی در محله‌های درون‌شهری و اولویت‌بندی آن‌هاست که مبتنی بر آن، دو دسته از شاخص‌های عینی و ذهنی برای سنجش کیفیت زندگی در شهر سمنان مورد ارزیابی قرار گرفتند. شاخص‌های عینی شامل مواردی چون قیمت زمین، دسترسی به مراکز شهری، درآمد و بعد خانوار، میانگین مساحت واحد مسکونی، دسترسی به فضای سبز و حمل‌ونقل عمومی و کیفیت ساخت‌وساز و شاخص‌های ذهنی معیارهایی نظیر امنیت، احساس تعلق به محله، کیفیت آب، روابط اجتماعی و جذابیت محله را شامل می شوند. برای تعیین وزن و اهمیت هر یک از شاخص‌ها از روش آنتروپی استفاده و درنهایت برای اولویت‌بندی محله‌ها، روش تاپسیس به کار برده شد. نظر به آنکه ارزیابی های به‌دست‌آمده از سنجش ابعاد ذهنی و عینی کیفیت زندگی ممکن است با وضعیت کنونی محله های شهر سمنان منطبق نباشد، از نظرات کارشناسان شهرسازی شهرداری سمنان و همچنین صاحبان بنگاه‌های املاک در قالب پرسشنامه ای استفاده و نتایج به‌دست‌آمده از دو روش، مقایسه تطبیقی شد. مقادیر به‌دست‌آمده از این مقایسه نشان می دهد که در 17 محله از 28 محله درونی شهر، نظرات کارشناسی با یافته های روش تاپسیس تطابق دارند و در سایر محله ها نیز اختلاف زیادی میان یافته‌ها مشاهده نمی شود.

The Evaluation of Objective and Subjective Indicators in Order to assess the Quality of Life in Inner Urban Neighborhoods (Case Study: Semnan City)

The issue of quality of urban life was one of the first areas of study that, along with urban growth and its problems, gradually came to the attention of urban experts in the 1930s. The purpose of this study is to assess the quality of life in the inner neighborhoods of Semnan city and to prioritize them. Accordingly, two categories of objective and subjective indicators for assessing the quality of life were evaluated. Objective indicators include land price, access to urban centers, income and household size, average unit area, access to green space, access to public transportation, and construction quality. The subjective indicators include criteria such as security, sense of belonging to the neighborhood, water quality, social relations and attractiveness of the neighborhood. Entropy method was used to determine the weight and significance of each indicator. Finally, TOPSIS method was used to prioritize the neighborhoods. Given that the assessments obtained from measuring the subjective and objective dimensions of quality of life may not match the current situation in the neighborhoods of Semnan, the opinions of urban planning experts of the municipality of Semnan as well as owners of real estate agencies were used in the form of a questionnaire. The obtained results were comparatively compared using two methods. The values obtained from this comparison showed that in 17 neighborhoods out of the 28 inner neighborhoods of the city, the expert opinions matched the findings of TOPSIS method, while in the other neighborhoods no significant difference was observed among the findings.