تحلیل الگوی فضایی- زمانی کشت غلات در ایران

کشاورزی به ویژه در کشورهای در حال توسعه یکی از بخش‌های مهم اقتصاد به حساب می‌آید. با توجه به افزایش روز افزون جمعیت، تامین امنیت غذایی افراد به چالشی بزرگ تبدیل شده است، تا جایی که که رفع گرسنگی به عنوان یکی از اهداف اصلی توسعه هزاره تعیین شده است. در همین زمینه، با توجه به استراتژیک بودن غلات و نقش موثر آن در تامین امنیت غذایی کشور، هدف از پژوهش حاضر تحلیل روند تغییرات فضایی و زمانی سطح زیرکشت غلات(گندم و جو) طی یک دوره 15 ساله از 1382 تا 1397 است. در این مطالعه روش پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی است. گردآوری اطلاعات با روش کتابخانه‌ای و داده‌های رسمی جهاد کشاورزی و مرکز آمار ایران صورت گرفته است. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از تکنیک‌های آمار فضایی در محیط نرم‌افزار arc map انجام شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد در سطح ملی تغییرات با کاهش نسبی سطح زیرکشت جو و کاهش قابل توجه سطح زیرکشت گندم همراه بوده است. نتایج پژوهش در سطح استان‌ها بیانگر کاهش نسبی نوسانات و دامنه تغییرات سطح زیرکشت غلات در بین استان‌های کشور است و به عبارتی توازن نسبی در اختصاص زمین به کشت گندم و جو در بین استان‌ها ایجاد شده است. نتایج تحلیل فضایی سطح زیرکشت غلات نیز نشان می‌دهد که محل تمرکز کشت غلات عمدتاً در برخی شهرستان‌های واقع در غرب و شمال غرب ایران است.

Analysis of spatio-temporal pattern of Cereals cultivation in Iran

Agriculture is one of the most important sectors of the economy, especially in developing countries. Due to growing population, food security has become a major challenge and elimination of hunger is identified as one of the main goals of the millennium development goals. In this regard, considering the strategic nature of cereals and its effective role in ensuring food security in the country, the purpose of this study is to analysis the trend of spatial and temporal changes in cereals (wheat and barley) over a 15year period from 2003 to 2018. In this study, the research method is descriptiveanalytical. The data were collected documentary based on the official data published by Ministry of Agriculture Jihad and Statistics Center of Iran. Data analysis was performed using spatial statistics techniques in the ArcMap software environment. The results of the study show that at the national level, changes have been made with a relative reduction in the area under barley cultivation and a significant reduction in the area under wheat cultivation. The results of the research at the provincial level indicate a relative decrease in fluctuations and the range of changes in the area under cereals cultivation among the provinces of the country, in other words, a relative balance has been created in the allocation of land to wheat and barley cultivation among the provinces. The results of spatial analysis of cereal cultivation area also show that the focus of cereal cultivation is mainly in some counties located in the west and northwest of the Iran.