پایش و پیش‌بینی تغییرات کاربری و پوشش زمین در شهرهای بزرگ؛ کاربرد مدل camarkov در مطالعه شهر رشت

پایش و پیش بینی مستمر تغییرات کاربری و پوشش زمین در شهرهای بزرگ برای مدیریت رشد و پایداری اکوسیستم شهری امری حیاتی است.  این مقاله تغییرات کاربری و پوشش زمین در شهر رشت را تا سال 1398 پایش و تا 1408 مدل سازی و پیش بینی کرده است. روش مقاله توصیفی تحلیلی، داده های سری زمانی نقشه های کاربری ، پوشش زمین و روش پردازش داده ها، از طریق بکارگیری مدل ترکیبی  camarkovاست. اعتبار مدل در پیش‌بینی، با ضریب کاپا 78/0 و دقت کلی 82/0 تایید شده است. یافته‌ها موید افزایش سطوح کلاس کاربری شهری از 4915 هکتار درسال 1372 به 9960 هکتار درسال 1398 و پیش بینی رشد به 10555 هکتار (114 درصد) تا سال 1408 است. در مقابل پوشش کشاورزی از 29504 به 28390 هکتار تا سال 1408 کاهش خواهد یافت. آهنگ کاهشی مشابه در پوشش شالیزار و مناطق جنگلی در مجموع نشان می‌دهد افزایش سطوح کاربری شهری، در جریان دست اندازی شهر به پوشش زمین و تبدیل کلاس غیر شهری درون، پیرامون و حریم شهر رخ داده است. آثار زیان بار بی‌ثباتی زمین و ناپایداری منابع پوششی، مسئله اصلی شهر و اکوسیستم شهری در حال و آینده است. در کوتاه مدت، مدیریت رشد کالبدی شهر بر مبنای سیاست‌های مهار رشد در بیرون، به ویژه کنترل بردار اصلی آن، یعنی تغییر و تبدیل پوشش زمین قابل توجه و برنامه‌ریزی است. در بلندمدت توسل به راهبردهای سیاست توسعه از درون، یعنی توسعه جدید و مجدد، برای پایدارسازی رشد و روند تدریجی دوره گذار به کلانشهر شدن بسیار اهمیت دارد.

Monitoring and Predicting Land Use and Land Cover Changes in Large Cities; Application of CAMarkov Model in Rasht, Iran

Continuous monitoring and forecasting of land use change in large cities is critical to both growth management and the sustainability of the urban ecosystem. The present study monitors land use and land cover changes in Rasht until 2019. It has also modeled and predicted changes until 2030. The applied method of the article is descriptiveanalytical, the data is time series of land use maps and the data processing method is the CAMarkov hybrid model. The validity of the model in the forecast has been confirmed with a kappa coefficient of 0.78 and an overall accuracy of 0.82. The results showed that the levels of urban land use class increased from 4915 hectares in 1993 to 9960 hectares in 2019 and the growth rate is predicted to reach 10555 hectares (114%) by 2030. In contrast, agricultural land cover will be reduced from 29,504 to 28,390 hectares by 2030. Overall, the declining rate in agricultural lands, paddy fields and forested areas shows that the increase in urban land use has occurred due to the encroachment of the city on land cover and the conversion of nonurban class inside and outside the city. The detrimental effects of land instability and resource instability are a major issue for the city and the current and future urban ecosystem. What is important for stabilizing the growth and gradual process to the metropolitan stage is that the management of the physical growth of the city should pay attention to both shortterm and longterm periods. In the short term, it must control land cover change and transformation based on external growth control policies, and in the long term, it must focus on inward development policy strategies.