شناسایی میزان تاثیر مولفه های کالبدی بر ادراک بصری در محورهای شهری (مورد مطالعه: مسیر حدفاصل دروازه قرآن تا پل علی ‌بن‌ حمزه(ع) شیراز)

خیابان حافظ شیراز به‌عنوان محور متصل‌کننده دروازه قرآن به دروازه اصفهان با مداخلات دهه‌های اخیر انسجام بصری خود را از دست داده است. لذا جایگاه آن در تصویر ذهنی و ساختار ادراکی شهروندان نیازمند بررسی است. هدف این پژوهش شناسایی میزان تاثیر هر یک از مولفه‌های کالبدی موثر بر ادراک بصری از دید شهروندان و بررسی رابطه بین آنها است. روش پژوهش مورد استفاده روش «پیمایشی و همبستگی» بوده و به کمک مطالعات میدانی مانند عکس‌برداری، تهیه نقشه و یادداشت‌برداری و نیز پرسشنامه و مطالعات اسنادی داده‌های مورد نیاز جمع‌آوری گردیده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه و از شیوه نمونه‌گیری در دسترس به‌منظور تکمیل پرسشنامه استفاده گردیده است. همچنین از آزمون رگرسیون چندمتغیره به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مولفه «خوانایی» دارای بیشترین تاثیر بر ادراک بصری شهروندان بوده و در اولویت‌های بعدی مولفه‌های «وضوح» و «مقیاس انسانی» قرار دارند. از سوی دیگر «وجود تنوع در محیط» بر ادراک بصری این خیابان دارای کمترین تاثیر بر ادراک بصری بوده است. در نهایت نیز راه‌کارهایی جهت ارتقاء ادراک بصری ناظران ارائه گردید. تا علاوه بر تشکیل تصاویر‌ِ ذهنی قوی‌تری از شهر، عملکرد فضاهای موجود شهری نیز بهبود یابند.

Identifying the effect of physical components on visual perception in urban areas (Case study: the path between the Quran Gate and Ali Ibn Hamza Bridge in Shiraz)

Hafez Street in Shiraz, as the axis connecting the Quran Gate to the Isfahan Gate, has lost its visual coherence due to the interventions of recent decades. Therefore, its place in the mental image and perceptual structure of citizens needs to be examined. The purpose of this study is to identify the effect of each of the physical components affecting the visual perception of citizens and to examine the relationship between them. The research method is survey and correlation and the required data have been collected through field studies such as photography, mapping and taking notes, as well as questionnaires and documentary studies. The sample size was calculated using the Cochran’s formula and the available sampling method was used to complete the questionnaire. Multivariate regression test was used to analyze the data. The results indicate that the readability component has the greatest impact on citizens’ visual perception, and in the next priorities are the clarity and human scale components. On the other hand, the diversity in the environment has had the least effect on the visual perception of this street. Finally, some strategies were proposed to improve the visual perception of observers in order to improve the performance of existing urban spaces in addition to creating stronger mental images of the city.