رقابت‏ پذیری مقصدهای گردشگری فراتحلیل کیفی پژوهش‏ ها با استفاده از شاخص سه‎ گانه بلیکی

رقابت‏پذیری مقصدهای گردشگری اگرچه به‏خوبی در ادبیات و مبانی نظری مطالعات گردشگری جا افتاده است، اما پر از ناسازگاری‎ها و تناقض‏ها در مفهوم، سنجش و مشروعیت آن به‏عنوان یک موضوع پژوهشی است. بر این اساس، هدف این پژوهش، ارائه یک دیدگاه کل‏نگر و سیستماتیک به مطالعات حوزه رقابت‏پذیری مقصدهای گردشگری و تحلیل تحقیقات پیشین در سلسله مراتب پارادایم علمی این حوزه از مطالعات گردشگری بوده است. به منظور ایجاد فهم و ادراک عمیق از ویژگی‏ها، عوامل و چگونگی سنجش و بهبود رقابت‏پذیری مقصدهای گردشگری، از روش فراتحلیل کیفی برای گردآوری و تجزیه و تحلیل پژوهش‎های پیشین و از شاخص سه‏گانه بلیکی برای تحلیل این پژوهش‎ها در سلسله مراتب پارادایم علمی این حوزه از مطالعات گردشگری استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که در دو دهه اخیر، توجه بسیاری به پژوهش‏های حوزه رقابت‏پذیری مقصدهای گردشگری شده است و محققان، برای غلبه بر پیچیدگی‏های این حوزه از مطالعات گردشگری، به روش‏های تلفیقی و تکمیل مدل‏های قبلی با یافته‏های جدید روی آورده‏اند. دیگر نتایج این تحقیق که آن را نسبت به تحقیقات دیگر متمایز می‏کند، نشان می‏دهد که در سلسله مراتب پارادایم علمی این حوزه از مطالعات گردشگری، 61 درصد تحقیقات پس از پاسخ به سوال چیستی، به مبحث چرایی پرداخته‏اند. همچنین تعداد اندکی از پژوهش‏های مربوط به رقابت‏پذیری مقصدهای گردشگری (15 درصد) با گذر از دو سطح چیستی و چرایی، سعی کرده‏اند تا الگویی جدید برای چگونگی سنجش رقابت‏پذیری مقصدهای گردشگری ارائه دهند. یافته نهایی این تحقیق، ارائه چارچوبی مفهومی است که در آن نحوه تعامل عوامل و متغیرهای رقابت‏پذیری مقصدهای گردشگری با دیدگاه سیستمی و کل‏نگر مشخص شده است.

Competitiveness of tourism destinations: A qualitative metaanalysis of studies using Blaikie Triple Index

The competitiveness of tourist destinations has a good place in the literature and theoretical foundations of tourism studies, however, in the field of research it is full of inconsistencies and contradictions in terms of concept, measurement and legitimacy. The purpose of this study was to provide a holistic and systematic view of studies in the field of competitiveness of tourism destinations and analysis of previous research in the hierarchy of the scientific paradigm of this field of tourism studies. Therefore, in order to create a deeper understanding of the characteristics, factors and how to measure and improve the competitiveness of tourism destinations, a qualitative metaanalysis method was used to collect and analyze previous researches and Blaikie Triple Index was used to analyze these researches in the hierarchy of the scientific paradigm of tourism competitiveness studies. The results show that in the last two decades, much attention has been paid to the research of tourism destinations competitiveness and to overcome the complexities of this field of tourism studies, researchers have sought to integrate previous models in order to come up with new findings. Other results of this study, which distinguish it from other studies, show that in the hierarchy of the scientific paradigm of this field of tourism studies, 61% of previous studies, after answering the question of what (epistemology), have addressed the issue of why (ontology). Also, a small number of studies related to the competitiveness of tourism destinations (15%) have tried to provide a new model for how to measure the competitiveness of tourist destinations by going through the two levels of what and why (methodology). The final finding of this research is to provide a conceptual framework in which the interaction of factors and variables of competitiveness of tourist destinations with a systemic and holistic perspective is specified.