تبیین الگوی تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی مورد مطالعه: شهرستان ایذه(بخش دهدز)

ارزیابی و سنجش میزان تاب آوری جوامع روستایی، یکی از مهم ترین ابزارها در تشخیص پایداری سکونتگاه های روستایی، هنگام بروز مخاطرات محیطی است. بر این اساس در بخش دهدز، سکونتگاه های روستایی متعدد و بعضی مناطق عشایرنشین نیز وجود داشته و خطرات محیطی بسیاری در طول سال در این بخش رخ می دهد و روستاها و ساکنین آن در زمنیه برخی از ابعاد تاب آوری شرایط مناسب را ندارند. هدف پژوهش حاضر تبیین الگوی تاب آوری سکونتگاه های روستایی در بخش دهدز از توابع شهرستان ایذه است. چارچوب نظری بر اساس نظریه ها و رویکردهای متصور تبیین و سپس مدل مفهومی آن ارائه شده است. روش مطالعه این پژوهش توصیفی تحلیلی است و جامعه آماری مورد پژوهش شامل کلیه سرپرستان خانوار نقاط روستایی بالای 20 خانوار به تعداد3003 نفر است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران به تعداد 341 نفر انتخاب شده که بر اساس جمعیت هر روستا و در سطوح ارتفاعی مختلف جایگذاری شده و ابزار پژوهش شامل پرسشنامه با 60 سوال است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌ افزار spss  و amos و آزمون کولموگروفاسمیرنف، تحلیل عاملی تاییدی و معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که هر یک از ضرایب تاثیر شاخص های محیطی طبیعی،  اجتماعی اقتصادی، نهادی مدیریتی وکالبدی فضایی بر تاب آوری سکونتگاه های روستایی مستقر در قلمرو تحقیق به ترتیب برابر با 0.73،  0.40،  0.19 و 0.25 است. الگوی تاب آوری سکونتگاه های روستایی بخش دهدز شهرستان ایذه در وضعیت متناسبی قرار دارد. در این الگو شاخص طبیعی نسبت به انسانی وزن بالاتری داشته و شاخص نهادی مدیریتی که مستلزم اقدامات و کارایی سازمانی، نهادی و انسانی بوده، وزن کمتری دارد.

Explanation of resilience pattern of rural settlements in Izeh county (Dehdez district)

Assessing and measuring the resilience of rural communities is one of the most important tools in determining the sustainability of rural settlements when environmental hazards occur. In the Dehdez section, there are numerous rural and nomadic settlements and are prone to many environmental hazards throughout the year. Rural settlements and their inhabitants do not have adequate resilience in various dimensions in the face of environmental hazards. The purpose of this study is to explain the resilience pattern of rural settlements in Dehdez section of Izeh county. In the theoretical foundations section, various methods are explained based on previous research and theories, and then the conceptual model is presented. The study method is descriptiveanalytical. The statistical population under study includes all heads of households in rural areas above 20 households with 3003 people. The sample size was 341 according to Cochran’s formula. The research tool includes a questionnaire with 60 questions. The data were analyzed using SPSS 22 and AMOS software and the KolmogorovSmirnov test, confirmatory factor analysis, and structural equations. The results indicate that each of the coefficients of impact of environmentalnatural, social and economic indicators, institutionalmanagerial and physicalspatial on the resilience of rural settlements located in the research area are 0.73, 0.40, 0.19, and 0.25 respectively. In the resulting resilience pattern of the present study, the rural settlements of Dehdez district are generally in good condition in terms of resilience. This pattern places more weight on the natural index than on the human. As a result, in terms of naturalenvironmental index and adaptation to environmental conditions, villages have the highest resilience and in the institutionalmanagement index, which requires organizational, institutional and human actions and efficiency, have the lowest resilience.